Opeens zingt de tjiftjaf weer overal

Natuur-waarnemingen rondom Winterswijk in maart

Door Bernhard Harfsterkamp

WINTERSWIJK - De natuurwaarnemingen op waarneming.nl van de maart laten zien, dat de lente echt begonnen is. De eerste vlinders kwamen uit hun winterschuilplaats te voorschijn, kikkers en amfibieën zijn uit de winterslaap ontwaakt en er bloeien steeds meer planten. De Winterswijkse bossen zien inmiddels wit van de bosanemonen. Vogels zingen uitbundig en broeden al. Een echte lentebode is voor veel mensen de eerste boerenzwaluw. Die werd op 25 maart in 't Woold gezien. Het einde van de winter was op negen maart ook goed zichtbaar toen duizenden kraanvogels in een breed front over het dorp en de buurtschappen trokken. Ze gingen op weg naar hun broedgebieden in Noordwest-Europa.

Kraanvogel
Een andere trekvogel, de tjiftjaf, maakte met zijn terugkeer eveneens duidelijk dat de aangenamere jaargetijden weer aanbreken. Het blijft een opmerkelijk fenomeen: de ene dag hoor je de kleine onopvallende bruine vogel nog nergens zijn naam roepen, de volgende dag wordt die overal waargenomen. Blijkbaar is er vrijwel in één keer een enorme groep tjiftjafs in Nederland aangekomen. Vanaf 26 maart werd die door vele mensen gemeld. De kraanvogelliefhebbers in Winterswijk waren de afgelopen maanden nog niet erg verwend. Blijkbaar stond de wind niet gunstig, waardoor er maar weinig overvliegende groepen werden gezien. Maar dat werd ruimschoots gecompenseerd op negen maart. Duizenden kraanvogels werden door vele mensen gezien en doorgegeven. De grootste groep die gemeld werd was er een van 3000 vogels. In de weken daarna kwamen nog wel enkele laatkomers in veel kleinere aantallen over.

Steeds meer vlinders en kikkers
Uit de waarnemingen blijkt dat de lente pas echt in de tweede helft van maart is begonnen. Citroenvlinders werden vanaf 17 maart gezien en in de laatste week van de maand regelmatig. Ook de kleine vos en dagpauwoog kwamen te voorschijn uit de beschutte plekjes, waar ze zich in de koude periode verborgen hielden. Vanaf 22 maart werden bruine kikkers, kleine watersalamanders en gewone padden gezien. Ook de zeldzame heikikker werd gezien in het Meddose Veld, 't Woold, Meddose Veen en Kotten. Deze soort komt alleen voor in voedselarm water. De kieviten broeden inmiddels op weilanden en akkers. Winterswijk was nooit een echt weidevogelgebied, maar in maart werden toch de wulp, kievit, scholekster, tureluur en kemphaan gezien, de meeste in kleine aantallen. Zelfs Nederlands meest bekende weidevogel, de grutto, werd in het Groote Goor in Corle en in het Meddosche Veld gezien. In dat laatste gebied komen momenteel de meeste weidevogels in Winterswijk voor. Wie echter veel weidevogels wil zien, kan het beste bij Meddo de grens over gaan. Naast het Zwillbroekse veen licht het Ellewicker Feld, waar alle hierboven genoemde weidevogels in grote aantallen voorkomen.

Meer dan de oehoe
Het merendeel van de natuurwaarnemingen van deze maand betreft opnieuw die van vogels. Blijkbaar zijn toch vooral vogelliefhebbers, ook van buiten het dorp, vaak op pad in en om Winterswijk. Allemaal willen ze graag de oehoe bij de Steengroeve melden of de middelste bonte specht en de kromsnavelboomkruiper in Bekendelle. Maar er is nog zoveel meer te zien. Gelukkig zijn de plantenmensen ook uit hun winterslaap ontwaakt en zijn er enkele liefhebbers, die naar insecten en zoogdieren kijken. Het is namelijk goed om te weten dat Winterswijk de prachteikenvuurmot en de grote voorjaarsspanner herbergt.

Voor een bijzonder insectenwaarneming hoef je overigens niet ver van huis te gaan. Soms komt er een af op de lamp in een woning, zoals de zeldzame grauwe schildwants. In de Achterhoek zou die niet of nauwelijks voorkomen. Toch zijn er in het dorp in maart verschillende exemplaren van gezien. Maar misschien is er tot nu toe nog nooit goed gelet op dit niet heel opvallende beestje.