Het kan vriezen en dooien

WINTERSWIJK - Oude schilderijen over Hollandse ijspret laten een prachtig sfeerbeeld zien van het winterlandschap waar burgers, boeren en buitenlui elkaar op het ijs ontmoetten. Het was de tijd dat sloten en plassen (bijna) gegarandeerd dichtvroren in de winter en zo het toneel vormden van krabbelende en zwierende mensen. In de tweede helft van de twintigste eeuw echter ontstonden er scheurtjes in het ijs. IJs is geen vanzelfsprekendheid meer en staat meer en meer onder invloed van de klimaatdiscussie.

Door Rob Weeber

De professionele tak van het schaatsen heeft zich al lang naar binnen verplaatst, maar de echte schaatsliefhebber is nog steeds afhankelijk van de grillen van moeder natuur. Het is kwakkelen de laatste jaren, maar als de vorst toeslaat, dan breekt de schaatskoorts weer snel uit. Dat zien ook de lokale ijsbanen. Enthousiasme en loyaliteit naar de vrijwilligers houdt het aantal kaarthouders op peil, ook als er geen ijswinter is. Daarmee kunnen de vaste lasten betaald worden. Voor investeringen echter is men, naast een incidentele bijdrage uit de gemeentekas, afhankelijk van de losse kaartverkoop en koek-en zopie-inkomsten. Maar als het klimaat verder opwarmt en de vorst terugdringt, hoe houdt men dan de moed erin en de poorten open?

Winterswijkse IJs Vereniging
Wat Thialf is voor kunstijs, is de Winterswijkse ijs- en skeelerbaan voor het schaatsen op natuurijs. Althans, zo kunnen we de woorden van voorzitter Auke Spijkstra interpreteren. Maar het is ook wel anders geweest. In het jaarboek van het seizoen 2015-2016 stond geschreven: ‘De bodem van de kas is in zicht’.

Samen met secretaris Joyce Mees laat Spijkstra vol trots de nieuwe accommodatie aan de Bataafseweg zien, tot stand gekomen met behulp van de gemeente en de ‘Willy Wortels’ onder de leden. “De oude baan aan de Misterweg moest van de gemeente wijken voor industrieterrein,” legt Spijkstra uit. “Daarna zaten we vier jaar zonder baan. Ter compensatie werd door de gemeente in 2018 het terrein aan de Bataafseweg ter beschikking gesteld en kwam er een asfaltbaan. Zonder gemeentelijke hulp was er zeer waarschijnlijk geen vereniging meer geweest.”

Het unieke van de Winterswijkse baan ten opzichte van andere asfaltbanen is de constructie en de wijze van bewatering. Onder het asfalt ligt isolerend schuimbeton waardoor de aardwarmte nauwelijks de asfalttemperatuur beïnvloed. Het water wordt door middel van een zelf ontworpen beregeningsinstallatie op de baan verneveld. Vanuit het middel van de baan komen de aansluitingen naar boven. Daarop worden karren met sproeiarmen aangesloten die rondrijden. Juist verneveling zorgt ervoor dat de baan veel eerder bevriest dan via het opspuiten van water en er geen water onder het ijs blijft staan. Het vernevelingsproces is afgekeken van de tuinbouwsector in het Westland.

In de jaarboeken van de WIJV verscheen in het verleden regelmatig de tekst ‘Wederom geen ijsseizoen.’ Ook voor de komende jaren rekent men niet ieder jaar op ijs. Maar net zoals bij andere vereniging is het geloof groot dat er altijd wel geschaatst kan worden. “Winterswijk ligt in een gunstige hoek,’ legt Spijkstra uit. “Wij hebben hier ook het kouderecord van de regio, -27,4 graden C in 1942. De nieuwe, multifunctionele baan, heeft een minimum aan vorst nodig om open te gaan. Dat garandeert dat het einde van het schaatsen in Winterswijk nog lang niet in zicht is.”