Haantje van de Jacobstoren pronkt in Raadhuis

WINTERSWIJK- Op kerktorens is vaak een bol, een kruis of een haan te vinden. De toren van de Jacobskerk in Winterswijk heeft ze maar liefst alle drie! Evenals de toren zelf worden ze gerestaureerd. Het kruis is te vinden bij smederij Bosman, maar de bol – ook wel pijnappel genoemd – en de haan liggen na een 'goudbehandeling' bij Steven Voshart in de werkplaats te blinken. Niet lang meer, want vanaf maandag 17 juni is de haan van dichtbij te bewonderen in het Raadhuis en naar alle waarschijnlijkheid prijkt de haan vanaf 12 juli weer op de kerktoren.

Door onze verslaggever

Over de betekenis van de haan op kerktorens is geen éénduidigheid: Fierheid, waakzaamheid, altijd met de kop tegen de wind, een nieuw begin na de duistere nacht, een oproep tot kerkgang. Boze tongen beweren zelfs dat er zonder haan geen kip meer in de kerk komt. De oproep tot kerkgang lijkt niet logisch, want kraaien doet de haan niet.
Ambachtelijk vergulder Steven Voshart van 'Reinaert Vergulders' heeft heel wat haantjes van dichtbij gezien. "Vogels maken krassen met hun poten, en vogelpoep bevat ongewenste zuren, maar de grootste vijand is de 'rotzooi' in de lucht. Met Saharazand wordt de haan letterlijk gezandstraald." Tijdens de oorlog waren de kerktoppen ook doelwit van vijandelijk vuur, omdat ze gebruikt werden als uitkijkpost. Kogelgaten in de haan zijn daar getuigen van. Misschien de reden dat de laatste reparatie dateert van 1946. Het haantje zag de eerste dagenraad in 1810.

Niet kraaien, niet aaien, wel draaien
De haan moet ook goed draaibaar zijn anders komen er door de wind krachten op, die scheuren in de haan veroorzaken. De wijzerringen en de wijzers staan ook in het atelier van de 'vergulder'. De bezoeker moet de handen in de zakken houden. Voshart: "Nieuwsgierige vingers zijn chemische bommen door de zuren die ze bevatten. Als je een trouwring na 15 jaar nog eens zou wegen, is er aan de binnenkant een hoop weg." Het haantje wordt dan ook in het Raadhuis in een vitrine tentoongesteld.

Voshart is de enige in Nederland, die het verguldersambacht op deze wijze nog uitoefent. Als de belangstellende al zou denken, dat het een kwestie van een likje goudverf is, wordt dat idee door de vakman direct tenietgedaan.
Eerst parelstralen dan repareren en uitbalanceren, zodat de haan in balans is. Nog een keer stralen en een duurzaam verfsysteem er op, dat bestaat uit primers, grondlagen en twee laklagen. Daarna een eerste lijm laag en eerste bladgoud laag. Na het polijsten nog een bladgoud laag, die hoogglans wordt gepolijst.
Met latex handschoenen en daar overheen nog weer fluweelzachte handschoenen zullen de bol, het kruis en het haantje weer op de toren worden gezet. Daarna nemen de elementen het over.