Oudste koor Winterswijk houdt na ruim honderdvijftig jaar op te bestaan

WINTERSWIJK - Afgelopen maandag 8 januari namen de leden van Toonkunstkoor Oost-Achterhoek een moeilijk en emotioneel besluit: het ruim honderdvijftig jaar oude Toonkunstkoor wordt opgeheven. Door vergrijzing neemt het aantal leden van het koor zodanig af dat het ledental naar mening van het bestuur voor een oratoriumvereniging onder een aanvaardbaar niveau is gekomen. Daarnaast neemt ook het aantal bezoekers aan de concerten af waardoor deze de laatste jaren met verlies zijn afgesloten.

Op 25 maart is het afscheidsconcert van Toonkunst in de Jacobskerk. Uitgevoerd wordt dan de Johannes Passion van Johann Sebastian Bach. "Dat willen we memorabel maken", zegt bestuurslid Annet Kuipers. Na het concert wordt de vereniging opgeheven.
Een hard gelag vindt ze: "Heel veel leden, waaronder ik, zijn opgegroeid met dit koor. Sommigen zijn al veertig jaar lid. Ikzelf ben zevenentwintig jaar lid, terwijl ik ook een tijd weg ben geweest uit Winterswijk. Toen ik klein was zong mijn moeder de liederen van het koor al tijdens het koken. Het koor is onderdeel van mijn leven. Ik heb wel een traantje moeten laten."

Geschiedenis
Het koor werd in 1866 opgericht door de bekende Winterswijker Jan Willink, beter bekend als Spoor Jan, eigenaar/directeur van textielfabriek De Batavier. Aanvankelijk heette het 'Zangvereeniging Cecilia' maar dertien jaar later, in 1879, sloot het koor zich aan bij de landelijke "Maatschappij tot bevordering der Toonkunst" en mocht het zich vanaf dat moment een Toonkunstkoor noemen. Afgelopen jaar veranderde het bestuur de naam van het koor nog van Toonkunstkoor Winterswijk in Toonkunstkoor Oost-Achterhoek in de hoop meer leden uit de regio te trekken. Dat mocht niet baten. Het ledental bleef afnemen.

Volle kerk
"De belangstelling is er gewoonweg niet meer", zegt Kuipers. "In het verleden hebben we fantastische succesvolle concerten gehad met onder meer het Gelders Orkest en bekende zangers als Miranda van Kralingen, Aafje Heynis en Max van Egmond. Het koor bestond eens uit honderd mensen en de kerk zat jaren achter elkaar helemaal vol."
Inmiddels bestaat het koor uit ongeveer vijftig leden. Te weinig om de omvangrijke oratoria goed uit te voeren, vindt het bestuur. Daarvoor zijn rond de negentig leden nodig. "Vorig jaar overlegden we met de dirigent en zagen we het nog zitten dit jaar de Johannes Passion uit te voeren", licht Kuipers toe. "Maar daarna zegden plotsklaps zeventien leden om diverse begrijpelijke redenen het lidmaatschap op. Dan is het eigenlijk niet te doen concerten te geven. Omdat we er met een mooi concert uit willen gaan, hebben we zangers van andere koren benaderd of ze op 25 maart aan de Johannes Passion mee willen doen om een groots afscheid mogelijk te maken."

Verliesgevend
Het teruglopende ledental was niet het enige waar het bestuur tegenaan liep. Teruglopende belangstelling van het publiek voor de concerten was een ander pijnpunt. "Het organiseren van een concert met orkest en professionele zangers kost ruim 15.000 euro", vertelt Kuipers. "De kaartverkoop is een belangrijke inkomstenbron, maar er is duidelijk minder belangstelling voor deze prachtige koormuziek."
De kaartverkoop als inkomstenbron is de afgelopen jaren onvoldoende gebleken. Op ieder concert werd flink toegelegd. Soms tot bijna achtduizend euro. "Tot op heden hebben we dat op kunnen vangen, maar dat kan uiteraard niet zo door gaan." De leden hebben teleurgesteld maar begripvol gereageerd op het voorstel van het bestuur aldus Kuipers: "Wij hebben ze twee weken voor de Buitengewone Algemene Ledenvergadering geïnformeerd over ons standpunt. Ze zien het probleem van de vergrijzing en het teruglopend ledental ook wel. Van de financiële situatie schrokken veel leden. Dat er soms tot achtduizend euro toegelegd moest worden op een concert, was voor velen een openbaring."

Doorstart
Er zijn enkele leden die overwegen een doorstart te maken na het concert van 25 maart. Een besluit daarover moet nog genomen worden. "Maar de problemen van vergrijzing, de hoge kosten van het concert en het teruglopende bezoekersaantal zullen in de ogen van het bestuur blijven bestaan", zegt Kuipers. "De vereniging zal hoe dan ook na 25 maart opgeheven worden. Dat besluit is door de Buitengewone Ledenvergadering genomen. Of er een ander initiatief komt, is afwachten."