Kunstoer: zes monumenten in het buitengebied van dichtbij bekijken

WINTERSWIJK - Kunstoer biedt drie dagen lang de gelegenheid om het werk van uiteenlopende kunstenaars van dichtbij te bekijken. Een extraatje is dat de bezoeker ook de kans heeft om bijzonder erfgoed te bezoeken. Met dit keer een echte buitenkans, want een van de deelnemende locaties van Kunstoer is gewoonlijk niet te bezoeken: boerderij Onnink.

Erfgoed kan in het geval van boerderij Onnink letterlijk worden genomen, omdat de bezoeker tijdens Kunstoer welkom is op het erf van deze 18e eeuwse boerderij, die door particulieren bewoond wordt. Kunstenaar Tom Putman is goed op zijn plek op dit oude boerenerf, omdat hij modern werk met middeleeuws vakmanschap tot een nieuw geheel maakt. Dat past uitstekend bij het decor van het zichtbare gebintwerk en het in ossenbloed geschilderde hout van de hoog oprijzende spitse gevel. Onnink ademt historie en die is gewoonlijk alleen vanaf de Önninkweg te zien. Nu is het erf, omzoomd door hoge bomen, voor Kunstoer te betreden en te bekijken. De boerderij heeft niet voor niets de status van rijksmonument.

Die status heeft ook de ongeveer even oude korenspieker, die naast boerderij Kössink aan de Kremerweg in Huppel ligt. De kunst van de Duitse Ljuba Stille wordt binnen tentoongesteld. De bezoeker komt er achter dat achter de kleine ruitjes twee ruimtes schuil gaan. Weet dat de karakteristieke stenen vloer ooit gewoon de vloer van een woning was. De spieker was oorspronkelijk een opslagplaats voor het koren, maar er is ook nog enkele decennia lang in gewoond.

De tocht van Kunstoer leidt van de 18e naar de 19e eeuw, want in de tweede helft daarvan is de Panoven gebouwd, de droogschuur bij de pannenbakkerij aan de Goossensweg in Meddo. Teunis te Giffel bakte daar al in de 18e eeuw dakpannen en stenen in een veldoven. In die omgeving past de keramische kunst van Riet Bakker, die op de drie dagen van Kunstoer te zien is.

In deze buurtschap is ook de volgende Kunstoer-locatie te vinden: Meddo wordt niet voor niets een kerkdorp genoemd. In het midden van de dorpskern staat de voormalige Johannes de Doperkerk, die als Naoberkerk (net als de Panoven een gemeentelijk monument) is begonnen aan een nieuw leven voor de gemeenschap. Het in 1864 geopende kerkgebouw is vorig najaar heropend als multifunctioneel centrum voor de dorpsgemeenschap. En voor Kunstoer, want geboren Winterswijk Wilco Kwerreveld neemt de ruimte in bezit met zijn levensgrote vogels. De kerk bewijst tijdens Kunstoer ook dat er sprake is van levend erfgoed: op de twee pinksterdagen wordt het orgel bespeeld. Tijdens het spelen kunnen bezoekers naar boven komen om te kijken en luisteren naar het spel van de organisten Erna Karnebeek en Angela Pijnappel.

Op de grens van buitengebied en dorp ligt, ingeklemd tussen Rondweg en industrieterrein, de Venemansmolen. Het molencomplex heeft een dubbele status: de windkorenmolen zelf is rijksmonument, de omringende gebouwen zijn erkend als gemeentelijk monument. De molen stamt uit 1898, de nog volledige werkende dieselmaalderij begon in 1935 te draaien. Die dynamiek van wind en diesel passen goed bij de stalen kunstwerken van Marc Deeleman (een deel van zijn werk is in de tuin van de synagoge aan de Spoorstraat te zien).

Aan de zuidkant van het Kunstoer-dorp ligt het indrukwekkende Vriezenhuis aan de Wooldseweg. Die naam wordt al in de 17e eeuw genoemd, maar de kapitale villa die pal voor de oude boerderij staat is in 1905 gebouwd volgens de toen geldende architectuurmode. Oók een rijksmonument en een uitstekende plek voor de papieren objecten van Liezette Gerrits. Papier, plakband leveren fascinerende voorstellingen op, die door licht tot leven komen.

Kijk op www.kunstoer.nl voor meer informatie. Kunstoer 2024 is op zaterdag 18, zondag 19 en maandag 20 mei (het pinksterweekend)