Oncko Grader stelt voor pop-up steengroevemuseum te starten in leeg winkelpand

WINTERSWIJK-  De gemeente Winterswijk is aantrekkelijk voor toeristen. Rust en ruimte, het coulisselandschap, de ruime fiets- en wandelmogelijkheden en een aantrekkelijk centrum. De steengroeve biedt ook toeristische mogelijkheden. Door onderaardse geologische krachten zijn bij de steengroeve steenlagen aan de oppervlakte gekomen, die 240 miljoen jaar oud zijn. Het College heeft de besluitvorming over het plan van Terra Temporalis om een steengroevemuseum aan de rand van de groeve te bouwen verschoven naar uiterlijk eind 2024. Een te ambitieus plan vinden tegenstanders.

Door Clemens Bielen

Te ambitieus, vinden tegenstanders. Diverse natuurorganisaties en de Stichting Omgevingsbelangen hebben hun bezwaren kenbaar gemaakt. Ook Oncko Grader schrijft in zijn zienswijze aan de Gemeente, geen vertrouwen te hebben in de locatie en de financiële haalbaarheid van het plan. Hij stelt voor om (eerst) een pop-up-museum te starten in het centrum. Het kan ook fungeren als proefopstelling voor een permanent museum in de toekomst. 

Oncko Grader studeerde en reisde veel als filmmaker. Hij woonde in Amsterdam en New York, maar als het even kon ging hij naar Winterswijk, waar zijn ouders sinds 1970 woonden. Hij werkte onder andere mee aan ‘Flodder’ (casting en making off) en ‘Amsterdamned’ en aan diverse jongeren series voor de televisie.
Grader: “Als negenjarig kind ging ik al met veel plezier op vakantie met mijn ouders naar Henxel. Wij vonden het hier zo speciaal dat we vervolgens heel vaak naar Henxel kwamen. In de houten bungalowtjes van Jo Huiskamp. Later verhuisden mijn ouders vanuit Amsterdam naar het Woold en ik woon hier nu zelf ruim zes jaar. Ook heb ik de prachtige omgeving van Winterswijk sinds 1961 zien veranderen. De stijgende welvaart, de ruilverkaveling, de groei van industriële en agrarische bezigheden, de verrommeling van het prachtige gebied, de toename van de recreatie, de leegloop van het platteland.

Enthousiast en kritisch
In zijn zienswijze over een steengroevemuseum schrijft Grader: “Ik deel uw enthousiasme om het unieke van deze plek met de wereld te delen. De plannen van Terra Temporalis vind ik helaas bijzonder karig. De onderbouwing van de exploitatiebegroting én het plan voor een museum op die locatie zijn te min en heel erg ‘jaren negentig’. Op de gepresenteerde wijze kan het plan in mijn ogen geen doorgang vinden en intussen hebben meerdere bewoners mijn scepsis gedeeld.”
Grader komt zelf met het ‘voorlopige’ plan van een pop-up-steengroevemuseum.

Wat is een pop-up museum?
Het doel van een pop-up museum is om tijdelijk een specifieke collectie of tentoonstelling te presenteren aan het publiek. Deze musea worden vaak opgezet in leegstaande gebouwen, openbare ruimtes of andere ongebruikelijke locaties en ze kunnen ook dienen als een platform voor experimentele presentaties en interactie met het publiek.

Proeftuin
Grader: “Je creëert een win-win situatie: Leegstand in een winkelstraat is geen sieraad. Een pop-up museum vormt dan een aantrekkelijke overbrugging. Het is een kleine investering, je gaat je expositie uitpakken, je kleedt het kunstig aan. Je merkt wat wél en wat níet werkt. Je expositie is een proefopstelling. Wat zijn de reacties van het publiek en wat kunnen we daaruit leren.
Hoe verloopt de samenwerking met de vrijwilligers; er is genoeg te vertellen en te experimenteren.
Je kunt ervaring opdoen op allerlei gebieden, teleurstellingen vermijden en risico’s beter inschatten.”

Grader heeft veel kritiek op het plan van Terra Temporalis vervat in zijn zienswijze, maar hij biedt vooral zijn diensten aan en zit vol met ideeën: “Ik bied mijn hulp aan om verder te kijken. Scripts schrijven was mijn vak!”
Grader zou graag een proactieve opstelling in het democratisch proces zien: “Het gaat 1,1 miljoen euro aan gemeenschapsgeld kosten en de vraag is of het daarbij blijft en of het uiteindelijk weer geld in het laatje brengt. Het pand van Expert te Winkel staat al jaren leeg en zal dat nog wel enige tijd blijven. In ieder geval lang genoeg om er een Pop-Up Museum in te richten.”
Hij heeft het toekomstige museum alvast gefotoshopt.

Gemeente
De gemeente kan nog geen concrete uitspraken doen over de invulling van de leegstand aan het Weurden: ‘De raad heeft in juni vorig jaar de richting voor de gebiedsontwikkeling WoooW bepaald. Sindsdien werkt het college aan de realisatie van winkels en woningen op deze plek. We hebben de ondernemers op de hoogte gebracht dat dit een kwestie van tijd en van zorgvuldig onderhandelen is. Het college verwacht de wens van de raad en de ondernemers te kunnen gaan realiseren. Omdat de onderhandelingen nog gaande zijn, kunnen we op dit moment geen voorspelling doen over de termijn waarop we de resultaten naar buiten kunnen brengen.’