De laatste vlucht van Andrew Cresswell

Broer en schoonzus voor laatste keer naar Nederland voor herdenking

Door Peter Rhebergen

WINTERSWIJK - Het was 23.40 in de avond van 12 mei 1943 toen op het vliegveld Burn in Engeland de tweemotorige Vickers Wellington bommenwerper HE440 ( Squadroncode SE-Y) zijn aanloop nam om op te stijgen en samen met 572 andere bommenwerpers te gaan deelnemen aan een bombardement op de Duitse stad Duisburg. De Wellington behoorde tot 431 Squadron R.C.A.F (Royal Canadian Air Force) maar vloog met een 5-koppige Engelse bemanning. In deze nacht vlogen ook nog 12 andere Wellingtons van dit squadron mee. Dat deze operatie hun laatste zou zijn kon niemand op dat moment nog bevroeden.

De bemanning bestaat uit: George Robert Yorston Wood (piloot / 23 jaar oud); Andrew Cresswell (radiotelegrafist/schutter / 23 jaar oud); Thomas Haig (schutter/ 23 jaar oud); Edward Leo Gummer (navigator/ 20 jaar oud); Innis Edward Mobley (bommenrichter / 21 jaar oud).

De stad Duisburg was in dit stadium van de oorlog inmiddels al 3 keer eerder gebombardeerd.
Het begin van de vlucht over de Noordzee richting Duisburg verliep voorspoedig maar eenmaal boven vijandelijk gebied kregen de bommenwerpers hinder van de steeds beter georganiseerde Duitse luchtverdediging. Deze bestond uit een combinatie van zoeklichten en luchtdoelartillerie, terwijl later ook steeds betere nachtjagers werden ingezet om de binnenvliegende bommenwerpers te bestrijden.

Daartoe was het luchtruim aan de Duitse westgrens verdeeld in elkaar overlappende sectoren (ook wel wachtruimtes genoemd), waarbij een keten van radarsystemen de nadering van de Geallieerde vliegtuigen registreerde.
Zo stond er ook een dergelijk radarpeilstation langs de Ringweg in Aalten.
Werd een bommenwerper eenmaal gevangen in een zoeklicht en als gevolg daarvan door een nachtjager onderschept dan was de kans op ontsnappen meestal klein. Het zware en langzamer vliegende toestel was dan een vrij gemakkelijke prooi van de aanvallende jager.

In de nacht van 12 op 13 mei 1943 was het helder weer met aan de hemel een halve maan die om 3.20 uur onderging.
Dit betekende dat het aan te vallen doel wellicht wat gemakkelijker was te vinden, terwijl ook de zogenaamde Pathfinders (padvinders) hun werk goed konden doen. Pathfinder vliegtuigen vlogen voor de hoofdmacht uit om het doel met behulp van zogeheten doelmarkeerders te verlichten.

Een nadeel van het heldere weer was echter dat de vijandelijke nachtjagers, begeleid door het gevechtsleidingscentrum, de naderende bommenwerpers met behulp van hun boordradar ook beter konden traceren en door deze omstandigheid werden er in deze nacht al een aanzienlijk aantal binnenvliegende vliegtuigen op de heenweg neergeschoten. Andere toestellen werden op de terugweg naar hun thuisbases alsnog onderschept en neergehaald.

Waarschijnlijk was Wellington HE440 ook één van deze slachtoffers omdat het vliegtuig bij de crash geen bommen meer aan boord had en aannemelijk is dat deze al boven het doelgebied waren gelost.

Vastgesteld werd dat Oberleutnant Meuer verantwoordelijk was voor het neerschieten van het vliegtuig. Deze Duitse nachtjagerpiloot behoorde tot één van de succesvolle nachtjagerpiloten die (zelf sneuvelde hij op 22 januari 1944) erin slaagde 65 geallieerde vliegtuigen neer te schieten.

De onfortuinlijke HE440 crashte in Huppel waarbij de gehele bemanning om het leven kwam.

Eén van de vliegers (Innis Mobley) slaagde er blijkbaar nog wel in om het hevig brandende vliegtuig op het allerlaatste moment te verlaten want zijn lichaam werd ongeveer 100 meter van de crashplek teruggevonden. De hoogte vanwaar hij sprong was echter te groot om zijn sprong te overleven.

Alle vliegers werden een aantal dagen lager op de algemene begraafplaats in Winterswijk begraven waar zij nog steeds hun laatste rustplaats hebben.

Voor de RAF (Engelse luchtmacht) was deze nacht rampzalig want er gingen 34 vliegtuigen verloren.

Andrew Cresswell
Zoals reeds vermeld was één van de omgekomen vliegers Sergeant Andrew Cresswell. Hij werd op 9 december 1919 in Wolverhampton geboren en meldde zich- zoals destijds velen- als vrijwilliger bij de RAF.

Nu komen op 4 mei zijn inmiddels 93-jarige broer Les Cresswell samen met zijn vrouw Doreen, zijn zoon Adrian en dochter Ann met echtgenoot James nog één keer naar Winterswijk om een eerbetoon aan zijn destijds gesneuvelde broer Andrew te brengen.

Les komt dan zelfs voor de derde keer want ook in 2011 en in 2023 kwam hij voor hetzelfde doel hier naartoe. Dit keer dus vanwege zijn hoge leeftijd voor de laatste keer.

Hij zal onder andere aanwezig zijn bij de Dodenherdenking op de algemene begraafplaats en nadien op de bijeenkomst bij het oude raadhuis.

In de afgelopen jaren heeft de Koninklijke Luchtmacht een aantal malen als eerbetoon aan de gesneuvelde bemanning een flyby uitgevoerd boven het gebied in Huppel waar het vliegtuig crashte. Dat gebeurde onder andere in 2012 door middel van een zogenaamde ‘Missing Man’ manoevre waarbij één van de vier straaljagers uit de formatie breekt. Ook op 20 juli 2021 voerde een F-16 van de vliegbasis Leeuwarden een dergelijke flyby uit.