Voorkomen algemene vogelsoorten laat zien of basiskwaliteit
natuur goed is
Boek gepresen-teerd dat helpt bij werken met basiskwaliteit
Door Bernhard Harfsterkamp
Winterswijk – Op 11 mei gaat Robert Kwak met pensioen. Hij is in Winterswijk bekend als een van de actieve leden van de Vogelwerkgroep Zuidoost Achterhoek. De laatste dertien jaar werkte hij voor de Vogelbescherming Nederland. Sinds 2018 is hij vrijgesteld om te werken aan de basiskwaliteit natuur in Nederland. Op 21 april werd hier een symposium gehouden over hoe deze basiskwaliteit vorm kan worden gegeven. Daarbij werd het boek “Nederlandse vogels in hun domein” gepresenteerd. Het zal een belangrijk hulpmiddel worden bij het nagaan of de basiskwaliteit op orde is in de domeinen, de landschappen, van Nederland.
Gewone soorten weer gewoon laten wordenMet de basiskwaliteit voor natuur zal Robert Kwak zeker bezig blijven. “In het voorjaar van 2015 is het idee gelanceerd. Vanaf 2018 kon ik er alle aandacht aan besteden.” Algemene basiskwaliteit betekent dat in een landschap alle algemene vogels, broedvogel in lente en zomer en standvogel of wintergast in de winter, in voldoende mate voorkomen. Het gaat daarbij voor de Oost-Achterhoek om landschappen als hoogveen, heide, heidebebossing, oud bos, oude hoevenlandschap (boerenland), heideontginningen, beekdalen en dorpen in een coulisselandschap. Elk type heeft zijn kenmerkende soorten. “Het boek gaat over algemene soorten om een lans te breken voor goede basiscondities waardoor gewone soorten weer gewoon kunnen worden.” De aandacht moet niet gericht zijn of de soorten er wel voorkomen, maar of die condities goed zijn. Voor vogels in het dorp zijn voldoende groen en een goed beheer daarvan belangrijk, evenals het tegengaan van verstening.
Algemene vogels in het dorp en op het boerenland onder druk“Het boek 'Nederlandse vogels in hun domein' is hetzelfde als de 'Vogelatlas van Nederland'", zegt Kwak, “Maar dan anders opgezet.” In de atlas, in 2018 uitgegeven door de SOVON (Stichting Ornothologisch Veldonderzoek Nederland) werd de actuele stand van vogels gepresenteerd, gebaseerd op de vele inventarisatiegegevens die beschikbaar waren. Daarom geeft het boek een betrouwbaar overzicht van het voorkomen. Uit de atlas bleek dat het goed ging met de vogels van water en moeras, maar slecht met vogels in de dorpen en steden en in het boerenland. Gewone soorten als de huismus zijn in aantal sterk verminderd. Een ooit algemene soort in het boerenland als de veldleeuwerik is nagenoeg verdwenen en van een gewone weidevogel als de kieviten zijn de aantallen gedaald. De atlas was gericht op de aantallen, in het nieuwe boek worden diezelfde vogels geplaatst in de domeinen (landschappen) waarin ze voorkomen. Daarbij ligt de nadruk op de algemene soorten. Duidelijk wordt aangegeven wat nodig is om die vogels algemeen te laten zijn of weer te laten worden. Voor het boerenland zijn verdroging, verdwijnen van landschapselementen en vermesting (te veel stikstof) de bedreigende factoren. Kwak constateert dat er in de landbouw steeds meer initiatieven zijn om daar wat aan te doen, zoals het invoeren van kringlooplandbouw.
Lees verder op pagina 23
