Piter Omtzigt in de Tweede Kamer. Foto: PR
Kinderopvangtoeslagenaffaire houdt nu ook gemeenten bezig
Pieter Omtzigt vindt dat overheid de gemaakte fouten zelf moet oplossen
Door Bernhard Harfsterkamp
WINTERSWIJK – Pieter Omtzigt, het Tweede Kamerlid voor het CDA, is al sinds 2003 kamerlid. Regionale bekendheid in Twente, waar hij vandaan komt, en de Achterhoek had hij al. Landelijke bekendheid kreeg hij door de kinderopvangtoeslagenaffaire. Samen met Renske Leijten (SP) beet hij zich hierin vast en legden zij het foutief handelen van de belastingdienst bloot. Door die affaire zijn ook bewoners van de Oost-Achterhoek in de problemen gekomen. Waar het nodig is gaan de gemeenten die mensen nu helpen.
Moeizame medewerking
Daarom was er alle reden om tijdens zijn digitale bezoek aan de CDA-afdelingen in Aalten en Winterswijk naar de toeslagenaffaire te vragen. Zover nu bekend zijn er in Aalten negentien en in Winterswijk twaalf gezinnen die getroffen zijn door de affaire. Eind vorig jaar was er al een oproep gedaan om als slachtoffer contact te zoeken met de gemeente. In Aalten meldden zich vier gezinnen en in Winterswijk drie. Nu is het na veel gedoe zover dat de belastingdienst de namen en adressen zal geven. Dat is nog niet gebeurd, alleen de aantallen zijn bekend. “Het is echt een affaire”, zegt wethouder Joop Wikkerink van de gemeente Aalten. “Ook in de verhouding gemeente, rijk en belastingdienst.” Om de namen en adressen te krijgen moeten gemeenten akkoord gaan met een machtiging van de Belastingdienst om de gedupeerden te kunnen benaderen en een verwerkingsovereenkomst. De gemeenten Aalten en Winterswijk hebben vorige week hierover positief besloten. Of de namen nu snel komen? Wikkerink heeft zijn twijfels of de belastingdienst dat lukt.
Waar het
nodig is gaan
de gemeenten
die mensen
nu helpen
Cynisch handelen
Pieter Omtzigt vindt het fijn dat het “de gemeenten zijn die op dit moment om hun burgers geven en hun best doen ze te helpen. Hij is niet te spreken over de handelswijze van de belastingdienst. Die heeft heel lang geweigerd de gegevens te verstrekken vanwege de privacy. “Dat is wel heel erg cynisch”, zegt Omtzigt. “De belastingdienst houdt zich al jaren niet aan de privacywet.” De van fraude verdachte gezinnen die een kinderopvangtoeslag aan vroegen kwamen op een zwarte lijst. “Die heeft de dienst met andere organisaties gedeeld en dan zouden ze die niet met de gemeenten mogen delen, die deze mensen willen helpen? Gelukkig heeft de Autoriteit Persoonsgegeven die toeziet op de privacywet gezegd dat die gegevens wel mogen worden gedeeld.”
'Belastingdienst houdt
zich al jaren
niet aan
de privacywet'
Schulden bij particuliere schuldeisers overnemen
Door de toeslagen die de gezinnen terug moesten betalen en de boetes, omdat ze verkeerd zouden hebben gehandeld, kwamen de gezinnen in financiële problemen. Het gevolg waren schulden en erger. De regering heeft nu de gemeenten opgeroepen de schulden kwijt te schelden. Ook aan particuliere schuldeisers is die oproep gedaan, maar de meesten daarvan zijn daartoe niet bereid. Omtzigt begrijpt dat. “Het zou vreemd zijn dat particuliere schuldeisers die goederen of diensten hebben geleverd daarvan zouden afzien, omdat de overheid een fout heeft gemaakt. Daarom heeft de Tweede Kamer met een motie voorgesteld dat de overheid die schulden moet overnemen, als er problemen zijn. Die motie is aangenomen, dus ben ik benieuwd hoe de regering die gaat uitvoeren. Gemakkelijk wordt dat niet.” Toch zal Omtzigt de regering blijven vragen dit te doen. “Ik begrijp wel dat dit niet in tien dagen lukt. Het is even wachten wat de staatssecretaris aanstaande woensdag (10 februari) vertelt.”
Liefst persoonlijk contact
Voor de Oost-Achterhoekse wethouders zal dit een geruststelling zijn. Zij krijgen weliswaar een bijdrage van de regering (Aalten bijna 13.000 euro en Winterswijk 15.000 euro) om de gedupeerden te helpen, maar dat bedrag is niet hoog genoeg om ook nog eens de schulden over te nemen. Beide gemeenten gaan zodra ze de namen en adressen hebben de gezinnen benaderen. Daarvoor wordt het liefst persoonlijk contact met ze opgenomen. Zij die geen behoefte hebben aan gemeentelijke hulp, omdat ze het al zelf hebben opgelost, kunnen dat aangeven. Wethouder Elvira Schepers benadrukt dat het niet alleen over financiën gaat, maar ook over andere problemen die zijn ontstaan. “Misschien hebben sommigen geen geld nodig, maar wel andere hulp bij problemen.” De regering heeft ook besloten dat alle gedupeerden smartengeld krijgen. Dat is een bedrag van 30.000 euro. Daarom wil Wikkerink de gedupeerden tot voorzichtigheid manen. “Zolang alles in Den Haag niet is opgelost, kunnen schuldeisers een deel van dat bedrag opeisen.” De uitkering ervan gaat overigens ook weer moeizaam.
Vertrouwen
De toeslagenaffaire is mede ontstaan omdat de Tweede Kamer in 2014 vond dat er strenger opgetreden moet worden tegen mensen, die regelingen misbruiken. Uitvoerende ambtenaren keken daarna vooral met wantrouwen naar aanvragers. Omdat er in het verleden kwesties zijn geweest met mensen, die afkomstig waren uit Marokko en Bulgarije, werden mensen met een andere afkomst dan de Nederlandse onterecht meteen verdacht. Ook bij de uitvoering van andere wetten, zoals de participatiewet, speelt dat wantrouwen een grote rol. Daardoor wordt van gemeenten verwacht dat zij de wetten streng uitvoeren, ook bij het verstrekken van uitkeringen. Wethouder Joop Wikkerink wil dat vertrouwen in de cliënt en zoeken naar maatwerk weer centraal komen te staan. Omtzigt zegt dat door de toeslagenaffaire de regering nu ook naar andere wetten gaat kijken of die te rigide zijn of te rigide worden uitgevoerd. “Daar hoort zeker de participatiewet bij.” De strengheid van wetten kan versoepeld worden met zogenaamde hardheidsclausules, die uitzonderingen en maatwerk mogelijk maken. “Ik kan me voorstellen”, zegt Omtzigt, “dat we die hardheidsclausules wat ruimer zullen maken.”
Dit artikel is tot stand gekomen met medewerking van RTV Slingeland