Achterhoek Monitor gelanceerd
ACHTERHOEK – De lancering van de Achterhoek Monitor. In een normaal jaar zou het een live-gebeurtenis zijn geweest met betrokkenen, gasten en de pers. Maar dit jaar is ook voor 8RHK Ambassadeurs, de organisatie erachter, geen normaal jaar. Daarom werd de Achterhoek Monitor officieel ingewijd middels een gelivestreamd webinar. Op woensdagmiddag 16 december met een uitleg van hoe de monitor te gebruiken, verschillende sprekers die bevindingen deelden en ruim tweehonderd kijkers die tijdens de uitzending via de chat hun vragen konden stellen.
Door Mark Ebbers
Hoe zit onze Achterhoek in elkaar? Economisch en qua welvaart? Juist in deze tijd nog actueler dan normaal. In de Achterhoek Monitor zijn data verzameld en in een jaarpublicatie zijn ontwikkelingen beschreven. Marije Alma presenteert het webinar, het online-congres: “Ik kom zelf uit Gorssel, dus niet echt uit de Achterhoek.” Amy van der Werff, communicatiemedewerker van 8RHK Ambassadeurs, beantwoordt chats van de kijkers. Na wat technische verbindingsstoringen komt het met enige vertraging toch op gang. Thema’s die aan de orde komen, zijn onder andere: brede welvaart, bedrijven en banen, en familiebedrijven.
Verschillende leden van de stuurgroep Achterhoek Monitor komen aan het woord. Stuurgroepvoorzitter Willem Buunk, wethouder gemeente Bronckhorst en lid van de Achterhoek Board. Henri de Groot, hoogleraar regionaal-economische dynamiek aan de Vrije Universiteit te Amsterdam en lid van de Sociaal-Economische Raad (SER). Gert-Jan Hospers, economisch geograaf aan de Universiteit Twente en bijzonder hoogleraar transitie in stad en regio aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Ook Otto Raspe van kenniscentrum RaboResearch, Koen Knufing, directeur-grootaandeelhouder van Marku Bouw, voorzitter VNO-NCW Achterhoek en vice-voorzitter van Achterhoek Board, en Peter van ’t Hoog, gedeputeerde voor de Achterhoek, komen aan het woord.
Geen beoordeling, maar data
Buunk over de missie van de Achterhoek Monitor: “Onze ambities zijn groot: we willen de gezondste regio zijn, we willen de technologische innovatie versnellen en de opleiding van vakmensen moet optimaal aansluiten op de vraag van bedrijven en zorginstellingen. Tot nog toe hebben we onze regionale samenwerking van ondernemers, maatschappelijke organisaties en overheden gebaseerd op losse rapportages en incidenteel beschikbare cijfers. Nu is het tijd voor een meer gestructureerde onderbouwing van onze plannen. Dan is het belangrijk om te weten hoe de economie, de samenleving en de arbeidsmarkt zich ontwikkelen. De Achterhoek Monitor helpt ons daar enorm bij.”
De monitor geeft data en informatie als basis voor beleid: een selectie van feiten en cijfers in een jaarlijkse publicatie en een continu raadpleegbaar dashboard, voorzien van duiding. Een team van onafhankelijke onderzoekers heeft de Achterhoek Monitor samengesteld, gecoördineerd door onderzoekbureau Moventem. Een groep deskundigen bewaakt de wetenschappelijke kwaliteit en onafhankelijkheid van de duiding. De Monitor is geen beleidsevaluatie en geeft geen beoordeling van projecten of programma’s.
Kleine en grote Achterhoek
Robin Koster van Moventem geeft uitleg over hoe het dashboard te gebruiken. Belangrijk is onderscheid te maken tussen twee Achterhoeken die gebruikt worden bij de data. Iets wat ook Hospers benadrukt. Er is de Achterhoek van 8RHK Ambassadeurs: de gemeenten Berkelland, Oost Gelre, Winterswijk, Aalten, Oude IJsselstreek, Doetinchem en Bronckhorst. Daarnaast wordt er ook gewerkt met een groter gebied, het zgn. COROP-gebied, dat onder andere gebruikt wordt door het CBS het RIVM. Onder deze ‘grotere Achterhoek’ vallen naast de genoemde zeven gemeenten ook de gemeenten Zutphen, Lochem, Montferland en zelfs Brummen (aan de overkant van de IJssel).
Op zichzelf en
schokbestendig
Gedeputeerde Van ’t Hoog is ook betrokken bij Kracht van Oost (KvO), een organisatie die zich richt op de provincies Gelderland en Overijssel. Volgens hem ook een goed voorbeeld van de samenwerking tussen bedrijfsleven en onderwijs. Hij merkt op dat KvO al constateerde dat de Achterhoek op het gebied van reisbewegingen een vrij op zichzelf staande regio is, de pendel is relatief beperkt. “Dat heeft mooie maar ook mindere kanten”, vindt hij. Dit sluit aan bij de constatering van Hospers dat mensen hier gemiddeld op korte afstand van hun woonplaats werken: “8 kilometer gemiddeld ten opzichte van 23 kilometer landelijk. Dat is natuurlijk milieuvriendelijk, maar doen mensen zichzelf niet tekort? Laten ze kansen wat verder weg niet te gauw liggen?”
De Groot constateert dat de Achterhoek economisch relatief schokbestendig is, ook in deze coronacrisis en de lockdown. Hij voert dit terug op drie factoren: “Er zijn hier minder contactgevoelige activiteiten dan bijvoorbeeld in de Randstad, het is hier minder internationaal en er zijn veel familiebedrijven.”
Aansluiten bij andere
gebieden
Buunk benadrukt het streven om van de Achterhoek de gezondste regio te maken: “Ook in deze tijd van het virus. We hebben weliswaar een oudere bevolking, maar wel in een gezonde omgeving. We scoren nog gemiddeld, dus er zijn nog wat stappen nodig.”
Hospers benoemt de samenwerking met onze Duitse buurregio: “Met name de Kreis Borken, binnen de deelstaat Noordrijn-Westfalen sterk op IT gericht, in tegenstelling tot Duitsland als geheel. De IT-bedrijvigheid daar en de maakindustrie hier zijn goed te koppelen: Dutch design en German engineering.”
Van Hoog sluit daar op aan: “De barrière in de Nederlands-Duitse grensregio moet geslecht worden.”
Hospers merkt op dat de Achterhoek binnen Nederland goeie kansen heeft op aansluiting bij de noord-zuidverbindingen, beter dan Twente.
Welvaart en economie
Raboman Raspe bespreekt het thema brede welvaart en hij ziet de Achterhoek er positief uitspringen: "We zitten boven het landelijke gemiddelde, op alle elf gebruikte dimensies. Met name het woongenot scoort hoog. Alleen op inkomen en opleiding scoren we op of iets onder het gemiddelde.”
De Groot memoreert de relatief lage arbeidsproductiviteit in de Achterhoek: "We hebben relatief veel lager opgeleiden en de vergrijzing zorgt voor minder handen.” Hij noemt het begrip vereveningsregio's: "De regio's krijgen meer verantwoordelijkheden, maar ze moeten voor deze transities wel geëquipeerd worden. Denk aan het sociaal domein dat voor een groot deel bij de gemeenten kwam liggen.”
Buunk is het daar mee eens: "Er zijn financiële middelen en ook instrumenten nodig om de toebedeelde taken uit te kunnen voeren.”
Familiebedrijven worden door de sprekers vooral als iets gunstigs gezien. Hospers: “Maar er zit geen hek om de Achterhoek. Bedrijven hebben soms contacten tot in alle uithoeken van de wereld.” Knufing, zelf de baas van een familiebedrijf: “Maar we blijven wel Achterhoekers.”
Ondanks de trend naar meer dienstverlening blijft de Achterhoek toch vooral een (maak)industrieregio. Dat veroorzaakt ook volgens Hospers een extra tekort aan technisch geschoolden. “Scholing blijft een topopgave. Levenslang ontwikkelen. Daarin is de samenwerking tussen bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid heel belangrijk.” Zoals dat gebeurt onder de vlag van de 8RHK Ambassadeurs.
Doorontwikkeling monitor
Deze eerste editie van de Achterhoek Monitor geeft een uitgebreid beeld van de Achterhoek, maar laat volgens communicatiemedewerker Dorien Boot van 8RHK Ambassadeurs ook zien voor welke onderwerpen er nog indicatoren ontwikkeld moeten worden en data verzameld. “Bijvoorbeeld op het gebied van circulaire economie. Er komen nog thematische monitors voor gezondheid en wonen die verdere verdieping geven en volgend jaar in de tweede editie zullen worden opgenomen.”
“De jaarpublicaties zijn vanzelfsprekend een jaarlijkse update, maar de andere data worden vaker ververst,” meldt Buunk. De data zijn voorzijn van doorlinkbare bronvermeldingen.
www.achterhoekmonitor.nl