De kassagebouwtjes aan de Morgenzonweg, kleine monumenten die beschreven zijn in het boek van Peletier. Foto: Henk Heinen
De kassagebouwtjes aan de Morgenzonweg, kleine monumenten die beschreven zijn in het boek van Peletier. Foto: Henk Heinen

Derde boek
over kleine
monumenten van Winterswijk

Aandacht voor kleinigheden waar je gemakkelijk aan voorbij gaat

Door Bernhard Harfsterkamp

WINTERSWIJK – Willem Peletier schreef al negentien boeken over de geschiedenis en de geologie van Winterswijk. Op donderdag 29 oktober werd in de Museumfabriek “Het bewaren waard” gepresenteerd. Het is zijn derde boek over kleine monumenten in Winterswijk. Peletier maakte de boekjes samen met fotograaf Henk Heinen. Het eerste exemplaar werd door ex-wethouder Rik Gommers uitgerekt aan Annie Heinen, de vrouw van Henk, die onlangs overleed..

“Dat kunnen we in Winterswijk ook doen”
Peletier ontmoette Heinen voor het eerst in de jaren 90 van de vorige eeuw, toen ze samen in een commissie zaten die de Wentersweek organiseerde. “Hieruit is een relatie ontstaan die vele jaren heeft voortgeduurd”, zei Peletier. In 2001 werd hij gevraagd om voor boekhandel Kramer “Winterswijk en woord in beeld” samen te stellen. Daarin werden ook foto’s van Heinen opgenomen. “Henk was toen bezig om foto’s te maken over een boek met kleine monumenten in Apeldoorn. Dat kunnen we toch ook in Winterswijk doen, zei hij.” Het gevolg was “In het voorbijgaan”. Het boek leidde tot opmerkingen als “waarom staat dat er niet in?” “Omdat ik het niet wist en kende”, zei Peletier. Het tweede deel “Sta er eens bij stil” volgde enkele jaren later. De boeken leidden ook tot een kleine afwijking. Peletier kreeg oog voor kleine monumenten, die veel Winterswijkers in het voorbijgaan niet opvallen. Daarom staan ze er ook niet bij stil.

Het bewaren waard
Ook voor het derde deel heeft Henk Heinen het merendeel van de foto’s gemaakt. De presentatie kon hij helaas niet meer meemaken. Over een titel voor zijn derde boek over kleine monumenten moest Peletier even nadenken. Het werd “Het bewaren waard”, want dat is van toepassing op al die kleine monumenten die hij heeft beschreven. Peletier moest wel constateren dat er al kleine monumenten uit de eerste twee delen zijn verdwenen. Veel van die kleine bijzondere gebouwtjes, voorwerpen, keien, versieringen aan gebouwen en andere opmerkelijke kleinigheden zijn officieel geen monument en lopen daardoor het risico dat ze verdwijnen. De drie boeken van Peletier hierover kunnen mensen echter bewust maken van het waardevolle bij hun huis of op hun erf. Daardoor kan het besef komen dat dit het bewaren waard is.

“Hij zit er tot het einde bovenop”
Hans de Beukelaer, die al jaren boeken van Peletier uitgeeft, zei dat ze in het begin aan elkaar moesten wennen. “Willem is schoolmeester, ik ben eigenwijs. Sindsdien hebben we een vriendschappelijke relatie met mooie keukentafelgesprekken.” De Beukelaer is onder de indruk van Peletier. “Hij laat nooit af. Hij zit er tot einde bovenop.” Ook voor “Het bewaren waard” had hij tot op het laatst opmerkingen over passages, die waren geredigeerd en waarover hij toch een andere opvatting had. Peletier werkt nog aan een derde deel over de straatnamen van Winterswijk. “Maar dan moet je beloven dat je stopt. Jij bent nog jong, maar ik trek het niet meer.” Rik Gommers wees, voordat hij het eerste exemplaar overhandigde, op de verscheidenheid aan kleine monumenten. “Wat zo’n monument is, is voor iedereen verschillend. De verscheidenheid is vastgelegd in woord en beeld. De foto’s van Henk Heinen laten het leven.”

De Beukelaer
is onder de
indruk van
Peletier


Verzamelen ansichten leidt tot boeken over geschiedenis
Aanvankelijk hield Willem Peletier zich naast zijn werk op de Rijksscholengemeenschap Hamaland vooral bezig met geologie. Hij verzamelde echter ook oude ansichten van Winterswijk en die vormden de basis voor een wekelijkse rubriek “Herkent u dit” in de Nieuwe Winterswijkse Courant in 1989. Lezers konden reageren op een afbeelding en dat leidde tot veel extra informatie. Dat leidde tot zijn eerste historische boek “Groeten uit Winterswijk” dat in 1992 verscheen. Daarna bleef hij zich in de geschiedenis van Winterswijk verdiepen en verschenen diverse boeken, zoals de zesdelige reeks “Een eeuw verandering”. Ook wijdde hij twee boeken aan de straatnamen van Winterswijk. Een derde deel daarvan is in voorbereiding. Bij zijn historische studies verdiept Peletier zich niet alleen in archieven, zoals die van diverse kranten, maar gaat hij ook graag op bezoek bij de bewoners van woningen, boerderijen en andere panden, waarover hij wil schrijven. Geschiedschrijven is niet altijd een eenzaam bestaan.

“Het bewaren waard” kan voor 20 euro gekocht worden bij de boekhandels in Winterswijk en in de Museumfabriek.