Herdenken
Als een dierbare overlijdt, is die niet opeens verdwenen. De herinneringen blijven, ook de voorwerpen die een herinnering oproepen. In mijn geval zijn dat er veel, want ik woon nog steeds in het huis waarin mijn moeder tot aan haar dood in 2012 woonde. Als ik om me heen kijk zie ik veel wat me aan haar kan doen denken.
“Doe al die dingen van je moeder toch weg”, is vaak tegen me gezegd. Ik heb dat nauwelijks gedaan. Laatst heb ik na acht jaar een vitrinekast die vol stond met haar verzameling schoentjes in dozen gepakt en weggezet (wie interesse heeft kan ze ophalen). Het had een praktische reden. De kast kon ik goed gebruiken om mijn dagboeken, schrijfboeken en andere notitieboeken in op te bergen. Ook staan er enkele poëziebloemlezingen in.
De vingerhoedjes en het poppenhuis is er nog steeds. Ook gebruik ik nog het bestek dat mijn vader en moeder bij hun huwelijk kregen en werk in aan een tafel, die al meer dan 40 jaar in dit huis aanwezig is. Toch zie ik niet elke dag mijn moeder voor me. In de maanden na haar dood was dat wel zo, tegenwoordig kies ik verschillende momenten in het jaar waarop ik haar gedenk.
Het meest vanzelfsprekend moment daarvoor is de geboortedag. Mijn moeder zou als ze nog geleefd had op 15 augustus 82 zijn geworden. Zaterdag was daardoor een dag waarop ik in en bij het huis haar overal wilde zien. Ik bereidde een van haar favoriete gerechten: aardappelen met sperziebonen en zure speksaus. Ik zag haar meteen weer genieten.
Voor vele anderen is 15 augustus altijd een heel andere dag geweest. In 1945 werd Nederlands Indië bevrijd, waarna er een onrustige periode aanbrak die leidde tot de onafhankelijkheid van Indonesië. Omdat het samenviel heb ik op deze dag altijd aan de voormalige kolonie gedacht. Misschien omdat twee van mijn ooms moesten deelnemen aan de politionele acties, zoals die eufemistisch werden genoemd. Ze zijn daar niet beter van geworden en vele anderen ook niet.
Winterswijk dankt vele nieuwe inwoners aan deze periode. De Ambonezen en Zuid-Mollukers kwamen hier wonen. Ik weet niet beter dan dat ze er altijd zijn geweest en voor mij en vele andere Winterswijkers is hun aanwezigheid altijd vanzelfsprekend geweest. Maar zeker op 15 augustus besef ik dat ze hier niet zomaar zijn gekomen en dat zeker de ouders en grootouders van de huidige generatie anders hadden gewild. Herdenken is goed, niet alleen als het om een eigen dierbare gaat, maar ook al het andere mensen en hun herinneringen betreft. Soms valt dat toevallig samen.