Stand by me
Bijstand: what's in a name? Je zou zeggen dat het woord letterlijk betekent: het bijstaan van iemand die steun nodig heeft. In onze samenleving is 'de bijstand' een financiële steunmaatregel voor hen die het zonder ondersteuning op de arbeidsmarkt niet redden.
De bijstand was veelvuldig in het nieuws de afgelopen tijd. Het Sociaal Cultureel Planbureau concludeerde dat de Participatiewet volledig heeft gefaald: ze heeft er niet of nauwelijks toe geleid dat meer mensen 'participeren' in de samenleving - dat wil zeggen: werken voor hun geld.
Wat valt daaruit af te leiden? Volgens onze staatssecretaris dat het beleid veel te vrijblijvend is. De teugels moeten eens stevig worden aangetrokken. Vanaf nu worden bijstandsgerechtigden verplicht een tegenprestatie te leveren.
Wat voor beeld krijgen wij van bijstandsgerechtigden? Mensen in de bijstand leven in luilekkerland op kosten van hun landgenoten. Ze lummelen maar wat, terwijl ze eigenlijk prima in staat zijn om te werken. Ze zijn eigenlijk een stel verwende kinderen die een draai om de oren verdienen en een flinke schop onder de kont. Aan het werk jullie!
Door mijn werk in de culturele sector ken ik inmiddels een heel aantal van deze zogenaamde 'luie landgenoten'. De sector draait namelijk vrijwel volledig op vrijwilligers, en van hen zit een fiks deel in de bijstand. Strookt het bovenstaande beeld met mijn alledaagse werkelijkheid?
Hoewel alle vrijwilligers bij de Koppelkerk flink de handen uit de mouwen steken, durf ik te stellen dat de bijstandsgerechtigden het aller hardst werken. Zó hard dat ik ze dikwijls tegen zichzelf in bescherming moet nemen. Het zijn de mensen met het grootste verantwoordelijkheidsgevoel, die dolgraag willen werken, maar helaas maar al te snel door hun eigen lichaam of geest een halt wordt toegeroepen. Dit zorgt voor veel pijn en verdriet, want het is de zoveelste realisatie dat 'normaal' meedraaien nou eenmaal niet lukt.
Hoe ga je om met een zoveelste burn out, met een zoveelste depressie, met een zoveelste uitputting van je lichaam? Vaak genoeg zie ik met pijn in mijn hart hoe vrijwilligers de moed in zichzelf verliezen, omdat het voor de zoveelste keer niet lukt. Ik kan niet anders dan ze in de armen sluiten, hun tranen drogen en zeggen dat we er samen wel doorheen zullen komen.
Hoewel de pijn, schaamte, teleurstelling en arbeidsbeperking die zij zo vaak ervaren, mij in mijn eigen (werkende) leven gelukkig bespaard blijven, denk ik wel de oerbehoefte te herkennen die zij als geen ander voelen. Het idee dat iemand in je gelooft, terwijl je dat zelf het allerminst doet. Dat iemand je ziet om wie je bent, je serieus neemt en je steunt als je dat nodig hebt.
Als ik terugkijk op mijn jonge leven zie ik duidelijk dat ik (voor mij) belangrijke stappen nooit alleen zette. Zonder het vertrouwen van mijn familie, was ik nooit aan een Koppelkerk begonnen, ook al had ik nog zoveel cultureel-maatschappelijke idealen. En hoeveel ik ook van zingen houd, ik was nooit op zangles gegaan, als mijn muziekleraar op school niet in mij had geloofd. Tot slot zou ik nooit mijn hart hebben verloren, als ik niet wist dat mijn hart in veilige handen was.
Bijstand is iets oermenselijks. En als iemand onze steun verdient in deze samenleving zijn het de hardwerkende, maar o zo vaak teleurgestelde en beschadigde bijstandsgerechtigden.