Zorgen over toekomst lokale media
Nieuw sticker-systeem zou de doodsteek zijn volgens uitgeverijen
REGIO - Tientallen uitgeverijen in Nederland hebben grote zorgen over de toekomst van lokale media. Een nieuw stickersysteem dat papierverspilling tegen moet gaan, zou lokale huis-aan-huiskranten eenzelfde behandeling geven als reclamefolders. En dat terwijl kranten juist gemaakt zijn van steeds opnieuw gerecycled papier. Door de maatregel dreigen lokale nieuwsvoorziening én verspreiding van overheidsinformatie voor grote groepen Nederlanders te verdwijnen.
Er zijn op dit moment verschillende manieren waarop steden met opt-in (zie kader) omgaan. Nadat het systeem vorig jaar in Amsterdam werd ingevoerd, bleek het mogelijk om simpelweg de reclamefolders te bundelen en onder het mom van 'huis-aan-huiskrant' alsnog in alle brievenbussen te bezorgen. In de gemeente Rotterdam is daar iets op gevonden: daar hebben overheid en uitgeverijen met elkaar afgesproken dat een échte huis-aan-huiskrant minimaal dertig procent aan redactiepagina's moet bevatten. De gemeente Utrecht kwam niet op dat idee. Daar lijkt het stadsbestuur zowel folders als huis-aan-huiskranten uit de brievenbussen van haar inwoners te willen weren.
Keukentafel
Huis-aan-huiskranten zijn de oudste manier van nieuwsverspreiding van het land. We zijn er allemaal mee opgegroeid. Een gratis krant met lokaal nieuws op de keukentafel hoort bij Nederland als fietsen en pindakaas.
'Voor elke
omgehakte
boom in een
kweekbos
worden er
twee terug
geplant'
Ondanks de komst van online media zijn Nederlanders de laatste jaren níet minder huis-aan-huiskranten gaan lezen. Volgens NOM-onderzoek (onafhankelijk landelijk onderzoek naar bereikcijfers van kranten) van dit jaar lezen wekelijks 7,7 miljoen mensen een huis-aan-huiskrant. Er zijn 350 tot 400 van die kranten in Nederland, en zo'n 200 daarvan worden door overheden gebruikt om met de samenleving te communiceren.
Medium voor iedereen
Huis-aan-huiskranten worden ook intensief gebruikt als communicatiemiddel ván bewoners naar hun stads- of dorpsgenoten. De kranten staan vol ingestuurde berichten met activiteiten in de wijk, voorstellingen in lokale concert- en theaterzalen, ingezonden stukken en foto's van lezers. Waar de content van dagbladen vrijwel volledig bestaat uit verhalen geschreven door redacteuren krijgt bij huis-aan-huiskranten vaak iederéén de kans op een plekje.
Waakhond
Roy Keller van de NNP wijst ook op de waakhondfunctie die lokale media nog steeds hebben: "Niemand kan zo in de haarvaten van een gemeente zitten als huis-aan-huiskranten. Ook regionale dagbladen niet, die moeten een groter gebied bestrijken, en bereiken een stuk minder mensen. Met opt-in neemt het bereik drastisch af, en dus de omzet. De kranten worden betaald door adverteerders, die betalen voor het bereik. Als dat bereik wegvalt, hebben de kranten geen bestaansrecht meer. Dat is de doodsteek voor de huis-aan-huiskranten. Je hebt het echt over duizenden banen in Nederland. Redacteuren, advertentieverkopers, vormgevers, backoffice-medewerkers, mensen in de drukkerijen. En wat dacht je van krantenbezorgers, daarvan zijn er iets van 25- tot 30.000! Daarbij heeft de winkelier geen advertentiemogelijkheden meer, dus minder omzet met meer kans op leegstand."
Krant tien keer gerecycled
Inmiddels worden alle kranten in Nederland gemaakt van papier dat tien keer gerecycled is. Krantenpapier is afkomstig uit speciale kweekbossen in Scandinavië, voor elke omgehakte boom in zo'n kweekbos worden er twee terug geplant.
Daarnaast werken drukkerijen volgens allerlei milieueisen en worden ze jaarlijks aan strenge controles onderworpen. De uitgeverijen zijn dan ook uiterst verbaasd dat lokale kranten door sommige gemeentebestuurders als een soort reclamefolders worden beschouwd.
Cruciale misser
Thomas Bruning zit namens de Nederlandse Vereniging voor Journalisten (NVJ) in een expertiseteam van de VNG (Verenigde Nederlandse Gemeenten).
'Gemeenten
zouden lokale
media juist
moeten
hélpen'
Het beperken van vrije verspreiding en voorziening van nieuws zou volgens Bruning een cruciale misser zijn. "Je moet echt heel voorzichtig zijn met het uitsluiten van bepaalde bevolkingsgroepen van de nieuwsvoorziening. In plaats van de nieuwsvoorziening te beperken, zouden de gemeenten lokale media juist moeten hélpen. Er wordt op dit moment veel te makkelijk gedacht dat je print wel even kunt vervangen door online. Dat het ene automatisch in plaats komt van het ándere is een misvatting. Online en print blijven allebei bestaan, náást elkaar."
Veel overheden gebruiken huis-aan-huiskranten om burgers te informeren over belangrijke zaken in een gemeente, provincie of waterschap. Van vergunningsaanvragen tot raadsbesluiten en van nieuwsberichten tot aankondigingen. Uit onderzoek van het Stimuleringsfonds voor de Journalistiek bleek na de gemeenteraadsverkiezingen van 2018 dat burgers hun informatie over die verkiezingen voor het grootste deel via hun lokale krant hadden vernomen.