Grond had nu niet in de kleiput mogen worden gestort
Waterschap gaf wel toestemming
Door Bernhard Harfsterkamp
WINTERSWIJK – "We betreuren wat er is gebeurd", zegt wethouder Inge Klein Gunnewiek. "We willen zorgvuldig en transparant zijn, zeker rondom een gevoelig dossier." Toch is er grond in de kleiput gestort, die er volgens de nieuwe normen niet in had gemogen. Vanaf 1 oktober mag er geen grond met teveel Poly en Perfluoralkylstoffen (PFAS) verwerkt worden of grondpartijen, die niet op PFAS zijn gekeurd. "Het waterschap is toezichthouder en we hebben gevraagd hoe het zat met de al daarvoor opgeslagen en goedgekeurde grond. Moesten we die alsnog keuren? Het antwoord was nee." Daarna is de grond grotendeels voor de verondieping van de kleiput gebruikt.
Foute interpretatie van
tijdelijk handelingskader
Rosemarie Ampting, lid van de directie van het Waterschap Rijn en IJssel, geeft toe dat er een fout is gemaakt. "Wij dachten dat er een overgangstermijn was voor grond van voor 8 juli en dat die niet alsnog op PFAS onderzocht moest worden. Dat was een foute interpretatie." Er was wel een overgangstermijn aangegeven voor de niet gekeurde grond tot 1 oktober in het tijdelijk handelingskader PFAS van staatssecretaris van Veldhoven. Waarom het waterschap dacht dat die langer was, is niet duidelijk. "Waar mensen werken worden fouten gemaakt", zegt Ampting. Het waterschap zal zelf de fout melden bij de Inspectie Leefomgeving en Transport, die toezicht houdt op de juiste uitvoering van onder andere het tijdelijke handelingskader. "We zullen advies vragen wat we nu moeten doen." Het waterschap zal daarnaast enkele deskundigen raadplegen over het gebruik van de licht vervuilde grond, die verwerkt is en wordt bij de verondieping van de kleiput.
Alsnog op PFAS testen
Het is nu aan de Inspectie om te beoordelen wat er met de tegen de huidige regels in gestorte grond moet gebeuren. Het gaat om 2270 kubieke meter. Moet die grond weer uit de put gehaald worden? Het is onduidelijk of dat wenselijk en mogelijk is. "We hebben ook niet bewust een fout gemaakt", zegt de wethouder. In de periode van 8 november 2018 tot 15 maart 2019 is al ruim 30.000 kubieke meter grond gestort. Daarin kan ook PFAS hebben gezeten, maar daarop hoefde toen nog niet te worden gekeurd. Uit de metingen van de waterkwaliteit na die periode blijkt, zegt Klein Gunnewiek, dat de waterkwaliteit van de kleiput niet is verslechterd. Vanaf juli heeft de gemeente acht partijen grond bij het Waterschap gemeld, die daarna voor alle partijen heeft aangegeven dat ze toegepast mochten worden. Zes van de acht partijen zijn inmiddels in de kleiput voor de verondieping gebruikt. De twee overige partijen die nog op het gronddepot naast de plas liggen, zullen nu alsnog op PFAS getest worden. Ook omdat er momenteel geen nieuwe grondpartijen worden aangeboden, ligt de verondieping nagenoeg stil. "De werkzaamheden die nu nog uitgevoerd worden, gebeuren met al in de put gestorte grond."
Datum 1 oktober was in juli bekend
Op dinsdag 29 oktober schreef de Actiegroep Behoud Kleiput een brief aan de gemeente, waarin gewezen werd op het in strijd handelen met de nieuwe PFAS-regels. Verzocht werd de werkzaamheden onmiddellijk stil te leggen. De gemeente reageerde op donderdag 31 oktober en zei de verondieping niet te zullen stoppen. "De gemeente gaat daarbij zorgvuldig te werk en past alleen partijen grond toe die de goedkeuring van Waterschap Rijn en IJssel hebben gekregen." Toch zijn er, vertelde de wethouder op woensdag 6 november, op maandag 28 en dinsdag 29 oktober al contacten tussen gemeente en waterschap geweest over 'mogelijke fouten'. In een brief aan de gemeenteraad van 5 november staat dat burgemeester en wethouders toen besloten hebben de twee nog niet gestorte en op PFAS gekeurde partijen alsnog te laten testen. Hiervan wordt echter geen melding gemaakt in het persbericht van donderdag. Het blijft een vraag waarom niemand bij de gemeente en het waterschap heeft gezien, dat na 1 oktober grond die niet op PFAS was gekeurd niet had mogen worden verwerkt. De datum wordt duidelijk genoemd in de brief van de staatssecretaris over het tijdelijk handelingskader PFAS van 8 juli.
Interpellatie in de
gemeenteraad
Het interpellatiedebat in de gemeenteraad voegt een dag later niet veel toe. Antwoorden zijn al gegeven in een uitgebreide schriftelijke reactie aan de raad. De wethouder herhaalt dat ze de gang van zaken betreurt. "Achteraf kun je vaststellen dat wij te veel vertrouwen hadden in het waterschap. De verantwoordelijkheid voor de fout dragen we samen." De werkzaamheden bij de kleiput worden nu wel helemaal stilgelegd. Ze heeft zich er wel aan gestoord dat de ambtenaren op de sociale media en daarbuiten als misdadigers en criminelen zijn weggezet. "Dat maakt mij zeer boos."