Democratie 2.0
De politiek zet de visie en de lijn uit. De burger volgt. De hiërarchie loopt van boven naar beneden. De politiek, de leraar, de baas, de kerk spreekt; jij luistert. Anno 2019? Tuurlijk niet. Daar is de burger zelf aan zet, en is er sprake van co-creatie tussen burger, bedrijf en politiek. Democratie, dat ben je zelf. Dacht ik.
Sinds kort maak ik deel uit van een cultureel platform. De Gemeente Aalten wilde bij het herijken van de cultuurnota graag in gesprek met de werkvloer. De cultuursector in dit geval. Een duidelijk voorbeeld van hoe we vandaag de dag graag de democratie zien: niet top-down, maar in gesprek met spelers en belanghebbenden. Beleid maak je samen.
We spraken af in de tuin van de burgemeester. Er was pizza. Er was wijn. De sfeer was goed. Naast de culturele spelers, de burgemeester en een beleidsmedewerker waren er ook twee 'buitenstaanders' uitgenodigd. Voor een frisse blik. De tafel praatte honderduit. De beleidsmedewerker notuleerde, 'maar de volgende keer niet meer'.
Inhoudelijk kwam er veel voorbij wat beter kan en moet in de gemeente op cultureel (en aanverwant) gebied. Nu werden ze nog genoteerd. Maar hoe en door wie ze zouden worden gerealiseerd? Een open vraag. Er was geen voorzitter die de actiepunten verdeelde. De meest concrete uitkomst van de avond was dat we de avond om de maand zouden herhalen op roulerende plekken.
De tweede avond legde heerlijk de ongemakken bloot van de ingezette democratische transitie (die zich trouwens - denk ik - aan het voltrekken is in onze samenleving als geheel).
Wat waren die tekenen van ongemak? De beleidsmedewerker moest op haar handen gaan zitten om níet haar pen te pakken en in de gangbare regiemodus te gaan zitten. Iemand anders vroeg wat de Gemeente precies 'van ons' verwachtte en wat er op de agenda stond. Verder vroegen diversen zich af of de avond - hoe gezellig ook - geen ideaal recept was voor vrijblijvendheid. Zouden we niet één voor één afhaken en zou het platform uiteindelijk niet zonder echte impact ter ziele gaan?
We schoten dus weer snel in de oude top-down-structuur. De burger luistert en wacht af, de overheid heeft de regie. Hoe vaak ikzelf de moderne 'faciliterende overheid' niet heb beklaagd voor te weinig visie en daadkracht. Ik begin langzaamaan steeds meer in te zien dat de veranderende democratische rolverdeling juist interessante kansen biedt. Want 'we' krijgen ineens de kans zelf mede aan het roer te staan. Maar dan moeten we wel zelf de agenda durven bepalen en deze agenda vervolgens - uit onszelf - gaan uitvoeren.
Democratie anno 2019. Ze is er niet zonder slag of stoot, maar we zijn op weg.