Vanaf een bankje
Aan de Hellekampsweg
Door Bernhard Harfsterkamp
WINTERSWIJK – Zandwegen zijn er nog meer dan genoeg rond Winterswijk. Ze vergroten de aantrekkelijkheid van het waardevolle cultuurlandschap. Voor aanwonenden veroorzaken ze wel eens overlast als het te droog of te nat is. Voor een fietser is het ook wel eens ploeteren als het zand te mul is geworden, maar gelukkig is er dan altijd een bankje, zoals aan de Hellekampsweg, om even bij te komen.
Langs deze zandweg heb ik een keer gelopen met een tv-ploeg van Omroep Gelderland. Ik had mijn zorg geuit over de Wintersijkse zandwegen. Ik zag dat op vele plekken het zandige karakter verloren ging. De wegen kleurden licht oranje, omdat er gravel, gemalen baksteen, werd gebruikt. Voor mij was dat geen zandweg, een onverharde weg, meer, maar een semi-verharde weg. Ik zag dat op steeds meer plekken in het buitengebied gebeuren. Mijn zorg werd opgepikt, want het was zomer en opeens stond ik langs zo'n oranje zandweg met een journalist van de Telegraaf te praten. Het is de enige keer geweest dat ik tot de kolommen van dit gerenommeerde landelijke dagblad ben doorgedrongen. Er is sindsdien overigens geen sprake van meer semi-verharding.
Van het een kwam het ander. Een paar dagen later was ik op Omroep Gelderland. Mijn verhaal was duidelijk, maar het regende enorm toen we langs de Hellekampsweg liepen. Het zag er een beetje vreemd uit om voor de schoonheid van echte zandwegen te pleiten, terwijl je met je sandalen de plassen en modder probeert te vermijden. Voor de reportage had ik de Hellekampsweg uitgekozen, omdat ik de Hellekamspweg in 't Woold een van de mooiste van Winterswijk vind. De omgeving speelt daarbij uiteraard ook een rol en als ik op het bankje halverwege de weg zit, besef ik dat ik hier op een van de mooiste plekken ben in het oude hoevenlandschap.
Alle elementen die bijdragen aan de aantrekkelijkheid van het kleinschalige landschap in de gebieden, die al vanaf de Middeleeuwen in cultuur zijn gebracht, zijn hier aanwezig. Voor en achter me liggen hoge essen, waarvan de steile randen nog aanwezig zijn. Van die steilranden zijn er in de laatste decennia nogal wat afgeschoven, zodat er een glooiende rand is ontstaan. Dat is minder interessant voor de natuur. Juist de overgangen van laag naar hoog en van nat naar droog zorgen voor de meeste variatie van planten en dieren. Ook zie ik houtwallen, struwelen, bosjes en bos. Tussen de akkers en weilanden een enkele boerderij. Dit is het landschap dat die één miljoen toeristen die naar Winterswijk moeten komen willen zien.
Het is niet meer vanzelfsprekend dat deze kleinschaligheid behouden blijft. Nog lastiger is het als het om de ecologische basiskwaliteit van de landbouwgronden zelf gaat. Daar is te weinig te beleven voor plant en dier. Gevolg is dat de karakteristieke soorten van het agrarische cultuurlandschap nog steeds afnemen. Wanneer heeft u voor het laatst een veldleeuwerik gehoord? Ik heb hoop dat het zal veranderen. De woorden natuurinclusieve landbouw vallen steeds vaker, ook in Winterswijk. Daarom heb ik hoop dat natuur en landschap hier in 't Woold over een jaar of tien nog aantrekkelijker zullen zijn.
