Het lokale antwoord
Tegenwoordig heeft men het vaak over 'de bubbel'. Van Dale beschrijft de bubbel als 'le-vens¬sfeer waar¬in men¬sen die niet tot de ei¬gen kring be¬ho¬ren, niet of nau¬we¬lijks kun¬nen door¬drin¬gen'. De bubbel staat voor de spreekwoordelijke oogkleppen, voor het preken voor eigen parochie, voor het - bewust of onbewust - niet openstaan voor wat er buiten je eigen leefwereld gebeurt. Hoe zorgen we in tijden van polarisatie voor verbroedering?
'What's new?,' zou je zeggen. Vroeger noemden we bubbels 'zuilen'. En inderdaad is de bubbel iets van alle tijden. Maar wat nu wezenlijk verschilt van vroeger, is de wijze waarop we informatie tot ons nemen. Hoe verschillend de overtuigingen vroeger ook waren, door gebrek aan keuze keken alle zuilen naar hetzelfde journaal en naar hetzelfde amusementsprogramma. Nu kijkt de één naar de NPO, de ander naar SBS en weer een ander zit op Netflix.
De komst van internet, Facebook en talloze online nieuwsplatforms heeft voor nog meer versplintering gezorgd. Enerzijds ging de wereld voor ons open, werd de keuze reuze en werd het nieuws toegankelijker (want veelal gratis). Anderzijds zorgde deze keuzevrijheid ervoor dat ieder individu informatie van zijn eigen gading kiest, en zo automatisch (en vaak onbewust) de ogen sluit voor verhalen die niet direct aansluiten bij zijn eigen interesses en overtuigingen.
Facebook en Google hebben er zelfs hun verdienmodel van gemaakt: zoveel mogelijk 'gepersonaliseerd' nieuws leveren aan gebruikers. En dat is heel prettig natuurlijk: snel en eenvoudig je eigen interessegebieden voorgeschoteld krijgen. Het gevolg is echter dat je eigen denkbeelden continu worden herhaald en je niet wordt geconfronteerd met andere opvattingen. Paradoxaal genoeg lijkt het internet hiermee dus niet te leiden tot een ruimere blik, maar tot blikvernauwing.
Hoe zorgen we ervoor dat we ons niet opsluiten in onze eigen ivoren toren, maar in gesprek blijven met elkaar? Zijn er nog kanalen die we - zoals het vroegere journaal - collectief tot ons nemen? Mijn werk in de Achterhoekse cultuursector leerde mij een belangrijke les: onderschat de kracht van de lokale pers niet. De huis-aan-huis-bladen bleken een ontzettend krachtig middel om veel mensen te bereiken, omdat ze erg goed gelezen worden.
Deze ervaring werd onlangs bevestigd door onderzoek van de NOM: het bereik van lokale kranten ligt ruim boven het bereik van landelijke en regionale kranten. De edities van het Achterhoek Nieuws doen het zelfs uitzonderlijk goed. De Groenlose Gids en Achterhoek Nieuws Winterswijk staan in de landelijke top 10 van best gelezen kranten!
Een groot bereik; een groot potentieel om bruggen te bouwen. De lokale krant heeft natuurlijk al een brugfunctie, maar ik kan me voorstellen dat bijvoorbeeld een wekelijkse blog van een burgemeester of een wethouder heel effectief kan zijn in het dichten van de kloof tussen burger en politiek. De les die ik in ieder geval trek uit bovenstaande: de weg naar verbroedering ligt in het lokale domein.