Foto: Nijstadt & Beumkes
Foto: Nijstadt & Beumkes

Expositie Boereneenvoud succesvol van start

BREDEVOORT - Zondagmiddag 6 januari werd de expositie Boereneenvoud geopend in de Koppelkerk in Bredevoort. Twee vrouwelijke kunstenaars - Stien Eelsingh en Elisabeth Heuff - wijdden hun leven aan het vastleggen van het sobere boerenleven van de jaren vijftig in Staphorst en de Achterhoek.

In een bomvolle Koppelkerk heette Sylvia Heijnen, directeur van culturele vrijplaats de Koppelkerk, de bezoekers welkom. In de expositie Boereneenvoud stapt de bezoeker terug in de tijd. Terug in het boerenleven van de jaren vijftig. Toen melken en oogsten nog met de hand gebeurde, de bio-industrie nog moest worden uitgevonden en de landbouw vooral voorzag in de behoefte van de eigen regio.

Als geen ander wisten Stien Eelsingh (1903-1964) en Elisabeth Heuff (1910-1994) dit eenvoudige boerenleven in hun schilderijen te vangen. De één in Staphorst; de ander in Neede. "Daar was in een gereformeerde gemeenschap als Staphorst wel enige moed en eigenzinnigheid voor nodig als kunstenaar én vrouw," vertelt dochter Margreet Frankot. Stien Eelsingh wilde doordringen tot de kern van de boerenbevolking en haar verbondenheid met het land. De kleurrijke klederdracht, het oogsten en het rouwen: het is veelvuldig en in een expressieve stijl door de kunstenaar verbeeld.

Elisabeth Heuff werd geboren op Nederlands-Indië en streek op haar achttiende neer in het Achterhoekse Neede, als vrouw van de huisarts. Het zal een behoorlijk overgang zijn geweest: van het tropische klimaat naar de sobere Achterhoek. Maar voor de filosofisch aangelegde en religieuze Elisabeth Heuff werd dit sobere en bescheiden boerenleven een onuitputtelijke inspiratiebron. Doorleefde koppen en grote knoestige werkhanden. Een mandje met aardappelen en een koffiemolen met een kommetje koffie en wat brood. Stuk voor stuk getuigenissen dat het boerenleven niet gemakkelijk was. Het was hard werken voor weinig.

Martin Lamers van de Elisabeth Heuff Stichting herinnert zich Elisabeth als een vrouw die ook een religieuze kracht putte uit dit simpele boerenbestaan. "Ze vertelde me over een boer die ze tegenkwam op weg. "Alles kump good", zei hij, "alles kump good". Hoe hard en zwaar het leven ook is soms, het komt goed met de wereld, het komt goed met de mens." Kunsthistoricus Jaap Nijstad beaamt aan: "Elisabeth trachtte de essentie van dit boerenleven te vangen. Het resultaat is een wereld waar imperfecties een soort volmaaktheid verkrijgen. De mens, hoe klein ook, is waardig en het aardse bestaan hoopvol."

Maar de expositie is niet alleen een kijk in het verleden, het is volgens Sylvia Heijnen misschien ook een blik op de toekomst. De huidige landbouw en veeteelt vragen veel van ons milieu. Er gaan steeds meer stemmen op voor een kleinschaliger en circulaire landbouw, met een productie voor de eigen regio in plaats van grootschalige export met een grote voetafdruk. "Misschien kijken we in deze expositie dus niet alleen terug naar het boerenleven van het verleden, maar in zekere zin ook vooruit naar de toekomst van de landbouw."

De expositie Boereneenvoud is tot en met 3 maart elke vrijdag, zaterdag en zondag van 11.00 tot 17.00 uur te bezichtigen in de Koppelkerk in Bredevoort. Om 14.00 en 15.00 uur wordt een rondleiding door de expositie aangeboden. De entree bedraagt vijf euro inclusief een kop koffie of thee.

Boereneenvoud, geschilderd door Elisabeth Heuff. Foto: Thorvald Dudok van Heel