Het mysterie van de burgemeestersstoel
WINTERSWIJK - Burgemeester Joris Bengevoord was in zijn nopjes met de burgemeestersstoel, die in zijn bezit is gekomen toen bleek dat hij het hoogste bod had uitgebracht op de unieke stoel, die door Kringloop Aktief bij opbod werd verkocht. Hij mocht de stoel aan zichzelf uitreiken. Maar is deze stoel wel zo uniek?
Door onze verslaggever
Het roept veel vragen op sinds Peter ten Hagen ook in het bezit blijkt van een 'unieke' burgemeestersstoel. Hoe oud zijn de stoelen eigenlijk, door wie zijn ze ontworpen, hebben de stoelen wel in de raadzaal gestaan? Achterhoek Nieuws neemt de handschoen op en tracht te ontrafelen hoe de vork in de steel zit. Geholpen door betrokkenen, die op hun beurt weer kampen met lacunes in het geheugen, wordt langzaam de rode draad zichtbaar. Gelukkig maar, want heel even leek het er op dat de burgervader een kat in de zak had gekocht.
De volledig juiste toedracht van de stoelendans blijft echter in nevelen gehuld.
Het begon allemaal toen voormalig burgemeester Christine Stigter kleiner ging wonen en geen plaats meer had voor de stoel – voorzien van een wapen en een kroontje op de rugleuning - die ze rond 2006 gered had van de afvalcontainer: de burgemeestersstoel. Ze bood de stoel aan bij de Kringloopwinkel, waar de stoel op waarde werd geschat met als uiteindelijk gevolg dat burgemeester Bengevoord als trotse eigenaar van de 'burgemeestersstoel' in de dag- en weekbladen verscheen. In 'De Gelderlander' werd gesuggereerd, dat de stoel uit de jaren dertig zou stammen en dat was merkwaardig, want ... Peter ten Hagen was er van overtuigd, dat híj die stoel al bezat!
De stoel van Peter ten Hagen
Ten Hagen kocht in 2010 in Warnsveld drie stoelen via Marktplaats, die afkomstig waren van het gemeentehuis in Winterswijk. Eén daarvan was de burgemeestersstoel, die in de raadzaal had gestaan. De stoelen werden aangeboden door een ambtenaar, die als tekenaar op de afdeling stedenbouw had gewerkt. Het meubilair werd destijds gemoderniseerd en de oude spullen onder het personeel verloot. Zo kwam zij in het bezit van de burgemeestersstoel. Zij haast zich om erbij te vermelden, dat er wel voor de stoel moest worden betaald. "Die verloting moet ergens in de 70'er jaren zijn geweest; tijdens het burgemeesterschap van Cor de Vries, dacht ik."
Het juiste jaartal kan zij zich niet meer herinneren, maar de stoel kwam wél - weet zij pertinent zeker - uit de raadzaal. "De bekleding was groen, maar dat paste niet zo goed in mijn kamer, waar blauw de overheersende kleur was. Ik heb de stoelen toen opnieuw met blauw gestoffeerd evenals – voor het comfort - de armleuningen, die oorspronkelijk niet bekleed waren."
Merkwaardigheden
Het was voor Peter ten Hagen meteen duidelijk: de stoelen uit het gemeentehuis van Winterswijk die in 2010 op Marktplaats werden aangeboden, hoorden niet in Warnsveld thuis, maar in Winterswijk. De burgemeestersstoel heeft een kroontje op de rugleuning, en bevat de tekst 'Gemeente Winterswijk' met het wapen van Winterswijk. De andere stoelen hebben een duidelijk andere ronde vormgeving en hebben misschien in de commissiekamer gestaan. Op oud fotomateriaal duiken ze regelmatig op, maar om het niet nog ingewikkelder te maken, laten we ze verder buiten beschouwing.
De burgemeestersstoel is op vele oude foto's (met dank aan Hans Tenbergen) in de raadzaal herkenbaar in beeld. Onder andere op foto's uit de oorlogstijd. In 1955 bij het afscheid van burgemeester Kneppelhout is met een beetje goede wil, een loep en een scherp oog de stoel nog herkenbaar in gebruik. Merkwaardigerwijze echter ook op beelden uit 1938, terwijl het Raadhuis pas in 1939 is opgeleverd!
Vreemd is ook dat de betrokkenen wél met zekerheid kunnen zeggen, dat de tafelbladen door Oortgiese werden vernieuwd, maar over de nieuwe stoelen geen uitsluitsel kunnen geven. Bij de productie van de tafelbladen werd er voor gezorgd dat de stoelen er onder pasten, maar of ze tegelijkertijd ook zijn aangeschaft blijft onzeker.
Haperende geheugens?
Hebben we te maken met lacunes in het geheugen of wordt er 'gegraven' naar iets wat nooit heeft plaatsgevonden?Raadsleden, de bode, de secretaris, niemand herinnert zich de aanschaf van de stoelen. Ook het gemeentearchief geeft geen uitsluitsel. Annie de Vries, weduwe van burgemeester Cor de Vries, beschikt ondanks haar respectabele leeftijd nog over een zeer heldere geest. Zij heeft haar archief er op nageslagen, maar kan geen aanwijzingen vinden voor de aanschaf van nieuwe stoelen in de periode van het burgemeesterschap van haar man.
Toch maakt ook Willem Peletier in 'Freriks Nieuws' december 2010 melding van een verloting van stoelen, die door beeldhouwer J.B. Anraad – hij deed ook houtsnijwerk - zouden zijn gemaakt. Een jaartal vermeldt hij echter niet.
Stoel uit de werkkamer
Ten Hagen: "Ik denk dat burgemeester Joris Bengevoord de stoel uit de werkkamer van de burgemeester heeft." Toen deze uitspraak aan voormalig burgemeester Stigter werd voorgelegd, was haar antwoord resoluut: "Nee hoor, er is maar één burgemeestersstoel. De stoel was net iets groter dan de andere; ik heb er zelf op gezeten! Ik heb de stoel van de container gered, mooi meubilair uit de vijftiger jaren, door Oortgiese gemaakt." Later zwakt zij het wat af: "De tafelbladen in ieder geval wel, voor de stoelen durf ik mijn hand niet in het vuur te steken." Volgens een oud-werknemer van Oortgiese ligt het niet voor de hand dat de stoelen door dit bedrijf zijn gemaakt. Ze deden geen snijwerk en beschikten niet over een draaibank.
Met de suggestie van de stoel uit de werkkamer maakt Stigter korte metten: "Toen ik aantrad als burgemeester, stond er in de werkkamer een prachtige stoel, die door mijn voorganger Paul van Erkelens was meegenomen uit Hengelo, waar hij wethouder was geweest. Na mijn aftreden is deze stoel weer teruggegaan naar Hengelo."
Geen kat in de zak
Burgemeester Bengevoord kan dus gerust zijn. Over de authenticiteit van de stoel kan niet worden getwijfeld; dat wordt nog ondersteund door oude foto's in de raadszaal. Daarop is te zien, dat burgemeester Cor de Vries op de stoel zit, die Bengevoord nu in bezit heeft. Maar wanneer deed dan die vermaledijde stoel zijn intrede?
Als Stigter gelijk heeft met de 'vijftiger jaren', is dat wel een verklaring voor de veelgehoorde uitspraak van raadsleden dat de stoelen niet comfortabel waren. "Je kon er niet op zitten", volgens de raadsleden Harfsterkamp en van Lith. Dan zijn er echter wel vraagtekens te plaatsen bij het zo snel vervangen van de stoel van Peter ten Hagen uit 1938, die nog in uitstekende staat verkeert.
Moeten we concluderen dat de maximale houdbaarheidsdatum van het meubilair niet veel langer is dan die van de bestuurders? En waarom werden de stoelen dan pas in de jaren zeventig verloot?
Koekje van eigen deeg
Burgemeester Bengevoord heeft inmiddels ook niet stilgezeten en is via fotomateriaal tot de juiste conclusie gekomen, dat zijn stoel in de raadszaal heeft gestaan. Evenals Ten Hagen suggereert Bengevoord, dat de stoel van Ten Hagen uit de werkkamer van de burgemeester komt, en nog dateert van een vroegere periode. "In Tilburg was een tijdlang het gemeentehuis gehuisvest in het oude stadspaleisje van Willem II, waar hij gestorven is, maar waar hij verder nooit gewoond heeft. Daar bevond zich een burgemeesterskamer met een fors bureau en dan kwam je echt bij de burgemeester op bezoek; die rookte dan waarschijnlijk een dikke sigaar en je werd heel klein en nietig gemaakt. Vroeger zat de burgemeester op de eerste etage van het raadhuis en dan moest je eerst de trappen op en dat doet wel wat met je. Vóór die tijd heeft een gebouw in de Wooldstraat – herkenbaar aan de mooie gevel – als secretarie dienst gedaan. Misschien heeft de stoel daar gestaan."
De mooiste stoel?
Die laatste suggestie zou een verklaring kunnen zijn voor het feit dat de stoel van ten Hagen al in 1938 opduikt. Zijn er dan bij de oplevering van het Raadhuis in 1939 geen nieuwe stoelen gebruikt? Welke stoel er in de periode 1955-1974 in de raadszaal stond blijft in sigarenrook gehuld.
Peter ten Hagen heeft ongetwijfeld de oudste stoel. De bekleding en stoffering zijn niet meer origineel; dat is een minpuntje, maar ook Bengevoord laat zijn stoel opnieuw bekleden. Buiten kijf staat echter, dat Bengevoord de best bijpassende (want: burgemeesters-) billen in zijn bezit heeft...
