Henk Marmelstein: 'In de Achterhoek niet gauw trots op Achterhoekse wijnen'
Nog even afwachten of 2018 echt een goed wijnjaar is geweest
Door Bernhard Harfsterkamp
WINTERSWIJK - Is 2018 een goed wijnjaar? Henk Marmelstein van de wijngaard de Reeborghesch in Kotten weet het nog niet. "Pas in januari is te zeggen of de wijn veelbelovend is. In april is pas duidelijk hoe de wijn smaakt." Het weer is in 2018 echter wel op de goede momenten gunstig geweest. Toch heeft een deel van druiven last van de droogte gehad. "De plek waar de wijnranken staan is bepalend. Op de esgrond zijn de druiven perfect. Op de lagere plekken rondom de es, waar leem in de ondergrond zit, hebben de druiven het minder goed gedaan." De druiven zijn wel drie weken eerder geplukt. Marmelstein denkt dat over een week alles is geoogst.
Graag wijn drinken leidde tot zelf wijn maken
Omdat Henk Marmelstein graag wijn drinkt is hij in 2001 voorzichtig begonnen met het zelf maken van wijn. Omdat hij net te weinig had voor de vaten, besloot hij meer wijnranken op zijn es te planten. Inmiddels heeft hij anderhalve hectare wijnranken met drie witte druivenrassen en acht blauwe rassen. Daar zal nog een vierde soort witte druif bij komen. In 2003 werd in de hele Achterhoek wijnbouw gestimuleerd. Potentiële wijnbouwers konden deelnemen aan een cursus, waarin ze leerden hoe je wijnranken verbouwt en hoe je wijn maakt. Toen ontstond ook de Achterhoekse coöperatie van wijnbouwers. Belangrijke stap was dat Marmelstein een wijnmaker uit Zuid Afrika heeft binnengehaald. "Ik heb heel goed gekeken hoe hij het allemaal deed."
Commerciële activiteit van gepassioneerde hobbyist
Marmelstein is tropisch landbouwkundige en heeft lang in de tropen gewerkt en heeft veel ervaring met de teelt van koffie. "Veel aspecten van de koffie zijn hetzelfde als van de wijn. Net als bij wijn is ruiken en proeven belangrijk. Ook het maken van mengsels is hetzelfde." Het hielp hem om goede wijnen te kunnen maken, want in zijn schoppe maakte Marmelstein verschillende wijnen zelf. Hij levert ook druiven aan de coöperatie, die er wijn van laat maken op een centrale plek in Bentelo. Daarvoor worden druiven van diverse Achterhoekse wijngaarden gemengd. Al het werk in de wijngaard doet Marmelstein zelf. Alleen bij het druivenplukken heeft hij enige hulp. Met de opbrengst van de wijnen kunnen de kosten gedekt worden, maar niet de uren die hij er in steekt. Marmelstein noemt het desondanks "een commerciële activiteit uitgevoerd met de passie van een hobbyist". Zou hij er van willen leven dan zou de wijngaard acht hectare groot moeten zijn. Of zou hij er een terras bij moeten hebben, zoals bij Hesselink Wijn.
Bijna biologische wijnen
De naam de Reeborgesch is toevallig ontstaan. De Borgh was een aan zijn grond grenzend gebiedje met elzen en daarachter nu verdwenen dennen. "Daar zaten altijd reeën. Toen ik de eerste wijnranken had geplant kwamen ze de es op om de bladeren te eten." De reeën zijn er nog steeds en ze eten nog steeds blad van de wijnranken. Marmelstein heeft daar geen probleem mee. "Integendeel, ik ben blij dat ze er zijn." Wijnranken moeten in het groeiseizoen niet te veel blad hebben. Daarom wordt er blad weggeknipt. "De reeën helpen mij." Rondom de wijnranken staan bomen en struiken en bloeien er veel planten. Vogels, vlinders en andere insecten zijn er meer dan genoeg. Marmelstein gebruikt geen kunstmest en zo weinig mogelijk bestrijdingsmiddelen. Zijn wijnen zijn dan ook bijna biologisch, maar hij ontkomt er soms niet aan om te spuiten tegen een vervelende bladziekte als de valse meeldauw.
Goede voor- en nazomer, maar druiven misschien te snel rijp
Vorig jaar had Marmelstein veel last van de Suzuki's fruitvlieg, die oorspronkelijk uit Japan komt en via Italië zich overal in Europa heeft verspreid. Eén vrouwelijke vlieg kan voor erg veel nakomelingen zorgen. Eitjes worden in onrijp zacht fruit gelegd. Aangetaste druiven lekken en worden zuur. De fruitvlieg zit alleen op blauwe druiven. In 2017 konden er door de Suzuki's fruitvlieg nauwelijks rode druiven worden geplukt. De warme zomer van dit jaar heeft er voor gezorgd dat het vliegje geen plaag is geworden. Een goede droge niet te koude voorzomer is belangrijk voor druiven. Voor een goede bevruchting is vanaf eind april droog winderig weer prettig. Dat was dit jaar het geval. Een natte september is slecht voor het rijpen. In 2018 zat veel mee, toch heeft Marmelstein nog wel enige zorg omdat het suiker- en zuurgehalte misschien wel te snel goed was. "Omdat we dat meten zeggen we dat de druiven rijp zijn, maar fysiek zijn ze dat nog niet. De huid is te dun en de pitjes zijn nog niet genoeg verkleurd." Daardoor kan het zijn dat sommige wijnen geen smaak genoeg zullen hebben.
Veel belangstelling voor de wijnen van de Reeborghesch
Mensen die de wijnen komen proeven en kopen van de Reeborghesch komen uit heel Nederland en zelfs uit het buitenland. De waardering is groot en de hogere prijs wordt er graag voor betaald, want de kwaliteit is goed. Alleen in de Achterhoek zelf lijkt de waardering minder. Op een enkele uitzondering na staan Marmelsteins wijnen en van de andere Achterhoekse wijngoederen niet op de kaarten van restaurants. In de Achterhoek worden de wijnen van de Achterhoekse wijnbouwers snel te duur gevonden. "In de Achterhoek zijn we niet gauw trots op iets dat uit de Achterhoek komt. In Limburg is dat wel anders. Daar worden overal de Limburgse wijnen geschonken." Maar Marmelstein is blij met de mensen die wel komen uit liefde voor de wijn. Die kunnen met wijnproeverijen kennis maken met de verschillende soorten wijn, die hij maakt. Ook met open wijndagen van 22 en 23 september kan iedereen de Reeborghesch bezoeken en bekijken.
Meer informatie over de wijnproeverijen op http://www.dereeborghesch.nl/