Vanaf een bankje
In gezelschap van ganzen
Door Bernhard Harfsterkamp
WINTERSWIJK - Of het toeval is weet ik niet, maar ook deze week zit ik alweer bij een beek op een bankje. Helemaal verbazingwekkend is het niet, want er zijn twee zekerheden in het Winterswijkse buitengebied: er staan veel bankjes en er zijn veel beken. Dat ze elkaar regelmatig vinden is dan niet ongewoon. De reden dat ik bij dit bankje afstapte was omdat ik opeens fris groen zag met veel bloeiende planten. Water doet de natuur goed bleek opnieuw bij de Beurzerbeek, al was de strook die ervan profiteert smal.
Na een fietstocht langs verdroogde bermen en weilanden die geel en bruin kleurden was ik toe aan groen. Geel past goed bij een zomer, maar dan alleen in combinatie met velden met rijp graan. Bij de Beurzerbeek werd ik op mijn wenken bediend, want de water- en overplanten bloeiden er volop. Ook in deze beek was nog volop water aanwezig. Ik hoor veel over beken die al grotendeels droog zijn gevallen, maar hier wordt vanuit de bovenlopen nog voldoende water aangevoerd. Of ook weer als kwel vanuit de ondergrond. Van regen kan het niet gekomen zijn.
Omdat ik de planten nader wil bekijken zet ik mijn fiets neer bij het bankje. Meteen trek ik belangstelling. Het zijn twee ganzen, die een eindje verderop langs het fietspad langs de beek staan. Ze snateren even en komen dan langzaam naar me toe. Ik ben intussen op het bankje gaan zitten en constateer niet veel later dat de twee ganzen ernaast komen staan. Ze kijken me verwachtingsvol aan, denk ik. Zouden ze wel eens brood of koekjes van voorbijgangers hebben gekregen? Als ik niets geef gaat de voorste onder het informatiebord van het Waterschap staan.
De twee ganzen zag ik hier eerder. Ze zwerven zeker al drie jaar hier rond. Het zijn soepganzen, geen wilde grauwe ganzen, maar misschien zijn ze verwilderd. Soepganzen zijn tamme varianten van wilde ganzen. Er is een witte variant, die boerengans wordt genoemd. Een groepje van deze boeren- en soepganzen heb ik af en toe bij de Buurse gezien. Deze oude havezate ligt achter me. Er ligt een grote plas bij en de restanten van een gracht. Die plas is, zie ik iets later, staat inmiddels droog. Zouden deze twee bij Buurse horen? En waarom komen er niet meer van die ganzen naar de Beurzerbeek (jazeker, genoemd naar de Buurse, soms ook de Beurse genoemd).
De ganzen zijn vriendelijk en kijken rustig toe als ik de planten langs de beek van dichterbij bekijk. Als ik eenmaal thuis een fotootje van de twee vogels op Facebook heb geplaatst, blijkt echter dat de twee ganzen niet altijd zo vriendelijk zijn. Door sommige mensen worden ze zelfs aangeduid als rotganzen, waarmee dan niet de betreffende soort wordt bedoeld. Ze maken het mensen die al hardlopend of op de fiets passeren blijkbaar soms moeilijk. Ze snateren, sissen en blazen dan langdurig. Als ik er ben blijven ze rustig. Waar het aan ligt? Ik zal als niet bedreigend op ze overkomen.
Langs de Beurzerbeek kun je goed een van de grote veranderingen in het Winterswijkse landschap zien. Ik duid het soms aan als verwestnederlandisering. Soorten die veel te zien zijn in het westen van Nederland zie je in het verre oosten steeds vaker. Twee duidelijke vertegenwoordigers daarvan zijn de meerkoet en de zwanenbloem. De bekende zwarte watervogel met de witte snavel en witte poten kwam aan het begin van de jaren zeventig nog niet voor in Winterswijk. Tegenwoordig is die overal te vinden, vooral langs de gekanaliseerde beken en op de grote plassen, landschapselementen die niet karakteristiek voor Winterswijk waren. Iets later kwam de zwanenbloem, in het westen van Nederland algemeen, bij ons zeldzaam maar zich uitbreidend. Het is een fraaie plant die van voedselrijk water houdt dat niet te sterk stroomt. Het groeit het beste op plekken die eenmaal per jaar worden geschoond. Voor het eerst zag ik zwanenbloem langs de Groenlose Slinge, maar tegenwoordig is die overal langs de gekanaliseerde beken veel te vinden.
