Ook de energietransitie luistert naar de wet van de grote getallen
Deze wet betekent eigenlijk niet meer dan, dat wat voor grote groepen geldt, niet opgaat voor kleine groepen.
Verzekeringen berekenen hun premie op basis van de risico's verdeeld over een grote groep. Het nut van schaalvergroting was vroeger al duidelijk. Dat zie je aan het in de 19e eeuw ontstaan van onderlinge verzekeringen. Een risico, zoals het afbranden van je huis, kan je als individu niet dragen. Als groep wel. Dat is een noodzakelijke schaalvergroting. Die groep is steeds groter geworden. Nu werken verzekeringsmaatschappijen landelijk en zelfs internationaal. Die lijn zie je steeds meer. Globalisering is een feit. Dat geldt voor de spullen die we gebruiken, ons voedsel en ook onze huidige energievoorziening. Daardoor worden zaken haalbaar en betaalbaar.
De wet van de grote getallen geldt ook de energietransitie waar we nu met z'n allen in zitten. Waar vroeger turf werd gestoken in het Korenburgerveen, halen we nu onze brandstof ondermeer uit landen in het Midden Oosten en Groningen. We mogen blij zijn dat er niet naar olie en gas geboord wordt in ons mooie buitengebied. Men heeft dat overigens wel in de 20'er jaren van de vorige eeuw geprobeerd. Het was niet lonend en is daarom gestopt. Het is daarom ook heel vreemd dat, waar het nu gaat om een volgende stap in onze energievoorziening , we weer een stap terug doen door ineens lokaal te gaan denken.
Wat is er dan niet goed aan lokaal denken?
Door de schaalverkleining haal je je problemen op de hals. Vaak wordt er in gemiddelden gerekend. Bijvoorbeeld we wekken per jaar een bepaalde hoeveelheid stroom op en we verbruiken per jaar ongeveer de zelfde hoeveelheid of iets minder.
Mooi toch? Nee, want een gemiddelde zegt niets over wat je dagelijks gebruikt. Soms heb je te veel, soms te weinig. Eigenlijk is het dus vaak niet goed. Voor de Achterhoek gaat de wet van de grote getallen niet op. Met ca. 340.000 inwoners zijn we te klein. Amsterdam heeft ca. 822.000 inwoners en kan zich zelf ook niet redden. Je moet het breder bekijken. Als je dat doet heb je ook weer meer en aantrekkelijkere opties.
De huidige salderingsregeling voor eigenaren van zonnepanelen is een regeling waarbij in feite een schaalvergroting plaatsvindt. Als we op een zonnige dag energie over hebben, is er wel ergens in het land een fabriek die wel wat kan gebruiken. Dat gaat helaas met de huidige capaciteit van ons netwerk maar tot op zekere hoogte op. We zullen dit landelijk, beter nog internationaal, moeten regelen.
Moeten we dan lokaal niets doen? Ja wel, ook lokaal moeten we iets doen. Zoals gezegd kan je nu als particulier nog stroom terug laten vloeien in het net. Hierdoor verdien je je investering in ongeveer 7 jaar terug. Minister Wiebes heeft al aangegeven de salderingsregeling in 2020 te willen stoppen in plaats van 2023. Pech voor de mensen die na 2013 zonnepanelen hebben laten installeren? Ja zeker, hoe meer na 2013 geïnstalleerd, hoe groter de pech.
Hier ligt een taak voor de gemeenten; lobby'en in Den Haag om duidelijk te maken dat het stoppen van de regeling de transitie zal vertragen. Hierbij kan het gemeentebestuur met andere gemeenten optrekken. Zij hebben ongetwijfeld met de zelfde problematiek te maken. Dat kost de gemeente geen geld en is voordelig voor de burger. Verlenging zal mensen stimuleren om zonnepanelen te installeren.
Kunnen gemeenten nog meer doen? Ja, ze kunnen gunstige leningen verstrekken aan mensen die financiële ondersteuning nodig hebben om zonnepanelen en zonneboilers te laten installeren. Een aantal gemeenten doet dat al; de z.g. "Duurzaamheidsleningen" met een rente van 1,6 % . Gemeenten kunnen goedkoop lenen bij de Bank Nederlandse Gemeenten. De aflossing van een lening kunnen de mensen doen van de besparing op hun energierekening. Het kost hen zo niets en we zijn zo weer een stap verder met de transitie. Dat zou ook nog eens een stimulans van de lokale economie zijn. In tegenstelling tot het bouwen van windmolens, hebben we in de Achterhoek wel de expertise om zonnepanelen te installeren en te onderhouden.
En verder? Als derde actiepunt zou de gemeente in overleg met de netwerkbeheerders Liander en Tennet kunnen treden. De ideeën over zonnepanelen zijn prima. Te grote overproductie op momenten dat je zelf minder elektriciteit nodig hebt ligt op loer. In de huidige situatie is mogelijk het netwerk ontoereikend om het te veel aan stroom te kunnen afvoeren. Er zal duidelijkheid moeten komen wat er lokaal teruggeleverd kan worden aan het net. Dit om te voorkomen dat zonnepanelen moeten worden afgeschakeld en burgers nodeloos meer moeten betalen.
Deze activiteiten passen mooi in de recente "Doorontwikkeling Regionale Samenwerking" van de Achterhoek, waarin gemeenten samen willen optrekken.
Kortom; het gemeentebestuur zou moeten focussen op lobby'en en faciliteren in plaats van met beperkte kennis toch technische oplossingen te bedenken en daar vervolgens standpunten over in te nemen. Schoenmaker blijf bij je leest, zei mijn grootmoeder al. Er is genoeg te doen.
Het is interessant om de komende periode de verkiezingsprogramma's eens goed tegen het licht te houden met het bovenstaande in het achterhoofd.
Gerrit Fransen
Natare zoekt dames
AALTEN - Dames die graag waterpolo willen spelen zijn welkom bij Natare. De groep bestaat uit dames tussen de 17 en 45 jaar. De eerste drie trainingen zijn gratis. De trainingstijden zijn woensdagavond van 20.00 uur tot 21.15 uur. Meer info op www.natare.nl.