Het Nut stond ook aan de basis van de oude ambachtsschool in de Prins Hendrikstraat. Foto: Bernhard Harfsterkamp
Het Nut stond ook aan de basis van de oude ambachtsschool in de Prins Hendrikstraat. Foto: Bernhard Harfsterkamp Foto:

Geschiedenis Nut

WINTERSWIJK – De oudste nog bestaande vereniging van Winterswijk bestond op 7 november 164 jaar. Daarvoor was er ook al een geschiedenis, want het Departement Winterswijk van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen was al eerder op 22 augustus 1928 opgericht. In 1850 werd het echter opgeheven. De reden is niet meer te achterhalen. Blijkbaar vonden een aantal Winterswijkers dat toch jammer. Drie jaar later was het Nut, zoals de vereniging kortheidshalve ook wel wordt aangeduid, er weer.

Meer dan verzorgen van lezingen
Het Nut? Veel Winterswijkers kijken enigszins verbaasd als deze vereniging wordt genoemd. Soms hebben ze er wel eens van gehoord en is de reactie: "Bestaat die nog steeds?" Of: "Oh ja, dat is die club die lezingen organiseert". De vereniging heeft echter veel meer gedaan. Het is niet overdreven te stellen dat Winterswijk er zonder het Nut anders zou hebben uitgezien. Neem de voormalige technische school in de Prins Hendrikstraat, nu in gebruik voor de verzorging van dementerende ouderen. Zonder een initiatief vanuit het Nut zou die niet bestaan hebben.

Betrokken bij scholen, verzorgingstehuis en museum
Dat geldt ook voor diverse kleuterscholen in Winterswijk. De Zwanepol aan de Plataanlaan herinnert er nog steeds aan. Ook het openluchttheater op de Huininkmaat, dat in 1949 in gebruik werd genomen was een initiatief van de vereniging. Of het samen met het Humanistisch Verbond opgerichte verzorgingstehuis de Berkhof, dat in 1995 onderdeel werd van de stichting Zorgcombinatie Marga Klompé. Leden van het Nut speelden een belangrijke rol in het Actiecomité Freriks, dat er voor zorgde dat de in 1972 tijdelijk in Zutphen opgeslagen museumcollectie kon terugkeren in Winterswijk. Op 19 oktober 1978 kon daardoor museum Freriks officieel geopend worden. Delen van die collectie zijn nu te bezichtigen in de Museumfabriek en in het museum in de Meddosestraat. Het Nut richtte ook de Nutsspaarbank op, waar vele Winterswijkers hebben leren sparen. Later heette de bank Bondsspaarbank. Uiteindelijk werd die onderdeel van de SNS.

Ook aandacht voor cursussen
Tegenwoordig heeft het Nut nog 140 leden (op 100 adressen). In 1975/76 werd een mijlpaal bereikt: 800 leden. Daarna begon de geleidelijke daling. De vereniging wilde niet alleen nuttig zijn voor de samenleving, maar wilde ook de leden vermaken. Dat gebeurde zoals tegenwoordig met lezingen en excursies. Maar ook met cursussen, zoals de Slödjcursus, een vorm van handenarbeid en houtbewerking afkomstig uit Zweden, die vanaf het begin van de 20ste eeuw werd georganiseerd. In de jaren 60 werden het boetseercursussen. Ook aardig was Floralia. Stekjes van geranium, fuchsia, begonia, coleus (siernetel) en cuphea (luciferplantje) werden ter beschikking gesteld. Wie er de mooiste plant mee kweekte kreeg een prijs. In de hoogtijdagen deden hier 300 mensen aan mee. In de jaren dertig werd er mee gestopt.

In dit artikel kunnen niet alle activiteiten van het Nut opgesomd worden. Voor wie er meer over wil weten is er het in 2003 verschenen boekje "150 jaar Departement Winterswijk van de Maatschappij tot Nut van 't Algemeen". Het is geschreven door Willem Peletier, die jarenlang actief is geweest in de vereniging.


Programma

In het seizoen 2017/2018 zijn er nog de volgende activiteiten:

Donderdag 18 januari 2018 Lezing over een voettocht naar Santiago de Compostella
Jan Eigershuizen heeft in 2013 na zijn pensionering een voettocht naar het bekende bedevaartsoord gemaakt. Hij vertelt over de ervaringen onderweg en over de mensen die hij heeft ontmoet. Hij heeft zijn tocht vastgelegd in foto's en verhalen.

Dinsdag 13 februari 2018 Lezing over Burgers' Zoo
De in 1913 door Johan Burgers opgerichte dierentuin is uitgegroeid tot een park met een oppervlakte van 45 hectare met onderdelen als de Bush, de Desert, de Ocean en Rimba. Onlangs is er nog een mangrovebos bij gekomen. Een medewerker van Burgers' Zoo zal hierover uitgebreid vertellen.

Maart 2018 Bezoek aan de Gazelle fietsenfabriek
Al eerder werd een bezoek gebracht aan de fietsenzaak van Leon te Kempel. De voorlichting over de elektrische fietsen van Gazelle is aanleiding om naar de fabriek in Dieren te gaan. Daar wordt bekeken hoe de e-bikes worden gemaakt. Datum en tijd worden later bekend gemaakt.

Donderdag 12 april 2018 Liedjesprogramma 'Vuur in de Zuidpunt'
Ankie van der Meer en Nanne Kalma traden in 2015 al eerder op voor het Nut. De avond was zo'n groot succes dat ze opnieuw gevraagd zijn met hun nieuwe programma. 'Vuur in de Zuidpunt' is een aangekleed liedjesprogramma met thema's als eenzaamheid, hoop, vreugde, liefde, weemoed en humor.

De avonden worden gehouden in Boogie Woogie. De toegangsprijs voor leden is drie euro, voor niet-leden zeven euro, inclusief koffie of thee. Een lidmaatschap van het Nut kost tien euro per jaar. Aanmelden kan bij mevrouw E.A. Voltman, Goeman Borgesiusstraat 23, 7103 GM Winterswijk.

Mede dankzij het Nut kon de ambachtsschool gebouwd worden. Foto: Oud Winterswijk
Het Nut beheerde jarenlang kleuterscholen, zoals de Klein Hoonteschool in de Leliestraat. Foto: Oud Winterswijk
Ook de Zwanepol in de Plataanlaan werd dankzij het Nut gebouwd. Foto: Oud Winterswijk