Tweede druk 'We hebben ze allemaal gekend…'
Dubbel zo dik als eerste druk
WINTERSWIJK – De tweede, herziene druk van 'We hebben ze allemaal gekend…', geschreven door Henk Vis, werd op zondag 5 november gepresenteerd. De auteur overhandigde een exemplaar van het boek aan Elly Engelsman-Van Gelder als vertegenwoordiger van de Joodse gemeenschap in Winterswijk en aan wethouder Wim Aalderink van de Gemeente Winterswijk, die ruimhartig bijdroeg aan de herdruk.
Door Lydia ter Welle
Na het welkomstwoord door Henk Vis kreeg Jik Nihom het woord, nazaat van de familie Nihom, en tevens bestuurslid van de Mr. F.W. Voorink Stichting die zich inzet voor het behoud en onderhoud van het synagogecomplex in Winterswijk. Zeven familieleden van Jik Nihom overleefden de bezetting niet. In zijn toespraak ging hij in op de familieleden die hij – als naoorlogse nazaat van de familie – wél heeft gekend. En op de herinneringen aan de overledenen die zij nog met hem konden delen.
Nihom prees Vis voor het vele speurwerk. "Want ik merk, dat ik troost put uit het feit dat er meer bekend is over hoe mijn vermoorde familieleden leefden, aan de herinneringen aan hen, die nu zijn opgetekend in dit boek. We kunnen hun naam nu noemen, over hen vertellen. Opdat zij niet worden vergeten." Hij benadrukte dat het belangrijk is om te weten wat er gebeurde. "Want als je niets weet, is het moeilijk om het een plek te geven. Zo vind ik het ook een troost om te weten dat er ook veel familieleden hun laatste rustplaats hebben gevonden, hier in Winterswijk."
Leren van de Oorlog
Henk Vis vormt samen met Mirjam Schwarz de werkgroep Leren van de Oorlog in Winterswijk. De werkgroep heeft een boek en een lesprogramma ontwikkelend voor bovenbouwleerlingen van het basisonderwijs. Dat lesprogramma omvat een leskist, alsmede een gastles door Mirjam of Henk, een rondleiding door de synagoge en een excursie langs de monumenten die herinneren aan de gevolgen van de Holocaust. Mirjam Schwarz legt uit: "We hebben dat programma ontwikkeld, opdat de verhalen verteld worden aan de kinderen, zodat ze beseffen wat er gebeurde. Dat mensen werden buitengesloten, en zelfs werden gedood, alleen vanwege hun afkomst: omdat ze Joods, Roma of Sinti waren. Dat er mensen zijn die geen laatste rustplaats hebben gekregen, maar die gewoon zijn vernietigd. En we roepen dan steeds dat de nazi's dat deden. Dat klopt ook wel, maar het waren wel Winterswijkse NSB'ers, Winterswijkse mensen van de politie en marechaussee, Winterswijkse mensen die sympathiseerden met de Duitsers, die hielpen om de Winterswijkse Joden te verraden. We hopen dat de kinderen ervan leren om met respect met elkaar om te gaan. Met respect voor een ander, ongeacht geloof, huidskleur of afkomst."
Nog niet klaar
Het noemen van de namen, het vertellen over de overledenen is nadrukkelijk verbonden met de joodse cultuur. Maar niet alleen daarom heeft Vis alle informatie verzameld. "Het is voor mij ook iets dat ik als een persoonlijke opdracht zie, iets dat ik moet doen. En is het nu klaar? Nee, dat denk ik niet. Als er naar aanleiding van dit boek nog meer informatie komt, ga ik dat ook weer vastleggen. In elk geval digitaal, en wie weet, ooit, ook nog weer in druk. Opdat zij niet worden vergeten."
Het boek werd overhandigd aan Elly Engelsman-van Gelder, als vertegenwoordiger van de Joodse Gemeenschap in Winterswijk. Elly Engelsman-van Gelder zat met haar moeder Sientje van Gelder-Weiler veilig ondergedoken, evenals haar broertje Jope en haar vader Aron David van Gelder. Het hele gezin overleefde zo de bezettingstijd, door de hulp van de families Stortelers en Bent, op twee onderduikplaatsen in Meddo.
Mevrouw Engelsman sprak haar grote bewondering uit voor het doorzettingsvermogen waarmee Henk Vis de gegevens voor het boek heeft verzameld en vastgelegd. Ook wethouder Wim Aalderink, tevens historicus, ontving een boek, omdat de gemeente heeft bijgedragen aan de realisatie van het boek.
Het boek is te koop bij boekhandels Kramer en Holders, voor 34,50 euro en via de website van de werkgroep Leren van de Oorlog, voor 30 euro plus verpakkings- en verzendkosten.
www.werkgroeplvdo.com
Max vermist
WINTERSWIJK - In Miste wordt kater Max vermist, omgeving Binnenboomweg, hij is een gecastreerde kater, cypers/grijs gestreept met een witte streep over de neus, voor witte voetjes en achter witte sokjes, hij is anderhalf jaar oud. Voor informatie kan men contact opnemen met Stichting Amivedi, meldpunt Aalten/Achterhoek, Sylvia Spaargaren, 088 – 0063305 of achterhoek@amivedi.com.