Huize Meenk, Wereld van Wenters en veldoven
Te bezoeken op Open Monumentendag
Door Bart Kraan
WINTERSWIJK – Het bezoek van monumenten, een rondrit met een historische dubbeldekker door het buitengebied van Winterswijk, dorpswandelingen, de beklimming van de toren van de Jacobskerk en je laten bijpraten over oude auto's door leden van de Winterswijkse Oldtimer Club. Het zijn enkele mogelijkheden die worden geboden tijdens de jaarlijkse open monumentendag op zaterdag 9 september.
Er worden die dag in totaal vijftien monumenten opengesteld, waarvan Huize Meenk aan de Huttenweg in de buurtschap Miste, belevenismuseum Wereld van Wenters aan de Meddosestraat en de veldoven aan de Winkelstegge in Woold voor het eerst tijdens de open monumentendag te bezoeken zijn. Omdat er nog aan de restauratie wordt gewerkt, is Huize Meenk zaterdag 9 september slechts gedeeltelijk open. "Huize Meenk is een mooi scholtengoed waar nog aan gewerkt wordt", aldus voorzitter Hans Donderwinkel van het organiserende Comité Open Monumentendagen. "Het wordt opgeknapt. We hebben oude foto's gezien, aan de hand daarvan werd wel duidelijk dat Huize Meenk moest worden gerenoveerd. Het is al een mooi geheel, alleen de achterkant is niet klaar."
In Wereld van Wenters, het belevenismuseum aan de Meddosestraat dat middels rondleidingen en demonstraties ingaat op aspecten van de geschiedenis van Winterswijk, is de tentoonstelling 'Winterswijker tegen wil en dank?' over het leven van de beroemde schrijver Gerrit Komrij te zien. Deze expositie is gratis toegankelijk. De veldoven aan de Winkelstegge werd in ongeveer 1870 gebouwd voor het ambachtelijk bakken van stenen. Met het maken van die stenen probeerden boeren hun inkomsten te vergroten. De veldoven werd eind november 2013 blootgelegd door RAAP Archeologisch Adviesbureau. "Hij is nu deels gerestaureerd", aldus bestuurslid Jan Goorhuis van het Comité. "Er staan nu ook informatieborden. Tijdens de open monumentendag geeft mevrouw Obbink-Tenkink, de eigenaresse van landgoed Lintum waar de veldoven staat, een toelichting."
De overige monumenten die bezocht kunnen worden, zijn 'oude bekenden', zoals scholtenboerderij Roerdinkhof, het doopsgezinde kerkje De Vermaning, de Venemansmolen en de vrijmetselaarsloge De Achterhoek. Het onderkomen van de Achterhoekse vrijmetselaars is geen echt monument, maar is een paar jaar geleden toch in het programma opgenomen. "De vrijmetselaars toonden interesse, ze wilden graag vertellen over hun achtergronden", aldus Donderwinkel.
De open monumentendag wordt zaterdag 9 september van 10.00 tot 11.00 uur officieel geopend in de Jacobskerk. Dan wordt ook de Monumentenprijs 2016 uitgereikt. Die prijs wordt beschikbaar gesteld door de Vereniging Monumentenbelangen, waarvan het Comité Open Monumentendagen een onderdeel is. Rudie Spieker van het Gilde Winterswijk heeft een 'visuele toelichting' op de drie genomineerde monumenten (Station, watermolen Den Helder en Berenschots Watermolen). "De genomineerden werden altijd opgelepeld, maar de mensen zagen niet om welke monumenten het ging", aldus Spieker. Vorig jaar won de villa van Wim van Ast (eigenaar van meubelfabriek Arco) aan de Prins Hendrikstraat. In de Jacobskerk is die dag ook nog de tentoonstelling 'Niets is zonder waarde' van Hannelieke van Beek te zien.
Na de officiële opening zijn de monumenten open voor bezichtiging, kan er om 11.00, 13.00 en 15.00 uur een rondrit worden gemaakt met een historische dubbeldekker, worden er om 11.00 en 14.00 uur dorpswandelingen gehouden, kan de toren van de Jacobstoren worden beklommen en staan leden van de Winterswijkse Oldtimer Club met hun oude auto's bij het oude gemeentehuis aan het Mevrouw Kuipers-Rietbergplein. Dat is ook het vertrekpunt voor de stadswandelingen en de rondrit met de historische dubbeldekker. Tijdens die rondrit worden de veldoven en Huize Meenk aangedaan.
Op zondag 10 september is de synagoge aan de Spoorstraat van 13.00 tot 16.30 uur geopend. Dan zijn ook het mikwe (Joodse ritueel bad) en de negentiende-eeuwse begraafplaats toegankelijk. Om 15.00 uur wordt iets verteld over de vroeger zo bloeiende Joodse gemeenschap in Winterswijk, die in de Tweede Wereldoorlog grotendeels door de Duitsers om het leven werd gebracht. Marian Nijman van het Nationaal Onderduik Museum in Aalten vertelt over Ernst Wolff (1904-1996). Deze uit Vreden afkomstige veehandelaar ontvluchtte na de Kristallnacht (9-10 november 1938, waarbij veel Joods eigendom werd vernield en er Joodse doden en gewonden vielen) zijn vaderland, kwam in Westerbork terecht, overleefde de oorlog en woonde en werkte tot zijn dood in Winterswijk.
Het thema van de Open Monumentendag van dit jaar is 'Boeren, burgers en buitenlui', maar dat staat niet op het programma. Met dit thema, dat uit de koker van het landelijk comité Open Monumentendag komt, heeft het Comité Open Monumentendagen ook niet veel gedaan omdat ze er niet veel mee kon. "Toen het thema werd aangekondigd, hebben we wel even onze wenkbrauwen gefronst", zegt vicevoorzitter Arie Hogeslag van het Winterswijkse Comité Open Monumentendagen. ''Het Nationaal Comité is wel met drie of vier bladzijden met mogelijkheden gekomen, maar de officiële uitleg is dat je wijds kunt uitleggen. Zodoende hebben we er onze eigen draai aan gegeven. Soms is een motto wel gemakkelijk en we hebben er ons bijna altijd zo goed mogelijk aan gehouden. Maar een keer houdt het op.''
Het volledige programma staat op de site www.monumentenbelangenwinterswijk.nl (doorklikken naar open monumentendagen) en is verkrijgbaar bij het VVV-kantoor in het oude gemeentehuis aan het Kuipers-Rietbergplein.
fotobijschrift.