Is het van Frits of is het de eerste van Piet Mondriaan?

Bezoekers kunnen meebepalen door wie het schilderij gemaakt is

WINTERSWIJK - Is het schilderij ‘De grote vijvers in het Haagse bos’ uit 1887, dat sinds 3 augustus in Museum Villa Mondriaan in Winterswijk te zien is, van Piet Mondriaan of van zijn oom Frits? Dat is de vraag waar verschillende kunstkenners zich nu over buigen, maar waar ook de hulp van de bezoekers wordt gevraagd.

Door Lineke Voltman

Een paar jaar geleden werd het werk op een veiling aangeboden als een werk van Frits Mondriaan. Volgens Charlotte Rixten, directeur van Villa Mondriaan, stond het voor een paar honderd euro in de catalogus. “Maar gelijk was Frank Buunk van kunsthandel Simonis & Buunk er al van overtuigd dat het werk niet van Frits was, maar van Piet Mondriaan. Dat baseerde Buunk op de schilderstijl en, heel belangrijk, op de signatuur. Die paste volgens Buunk totaal niet bij de manier waarop Frits zijn werk signeerde. Piet signeerde vaak in het rood, zoals ook de andere werken die we van hem hier hebben hangen.”

Proces van jaren
Op de veiling waren meer kenners die vermoeden dat het een werk van Piet was, want het werd uiteindelijk verkocht voor 40.000 euro. De eerste koper haakte af zodat Buunk het alsnog in bezit kreeg. “Er is al veel onderzoek gedaan maar voordat een werk met zekerheid aan iemand toegeschreven kan worden, moeten alle experts het er over eens zijn en dat proces duurt vele jaren.”

Alle dossierstukken aanwezig
Rixten: “Omdat wij een goede relatie hebben met kunsthandel Simonis & Buunk, is besloten om het verdere onderzoek niet binnenskamers te houden maar bij ons op zaal. Alle achterliggende kunsthistorische onderzoeken worden naast het schilderij gepresenteerd, zodat bezoekers zelf op onderzoek uit kunnen gaan en hun mening kunnen vormen. Bijkomend voorbeeld is dat we veel vergelijkingsmateriaal hebben hangen. Van Frits hangt er bijvoorbeeld een werk dat op precies hetzelfde punt geschilderd is, maar is veel groter. Je zou je kunnen voorstellen dat hij zijn vijftienjarige neef destijds heeft meegenomen om hem les te geven. Het werk toont toch wel wat onhandigheden die Frits niet meer gemaakt zou hebben.”

Rood of blauw? Frits of Piet?
Inmiddels is het schilderij verkocht aan een Amerikaanse kunstkenner, dus het is de enige en wellicht laatste keer dat het werk te zien is in Nederland. Rixten: “Belangstellenden hebben nog ongeveer drie maanden de tijd om naar Villa Mondriaan te gaan om te onderzoeken of het van Frits of Piet is. Ze kunnen hun mening geven door een rood of blauw muntje in een bak te deponeren. We zijn benieuwd naar de argumentatie van de bezoekers. Verder gaan we natuurlijk door met het onderzoek. Een handschriftdeskundige zal kijken naar de signering en er zal ook gekeken worden naar de verf, die we vergelijken met de verf van een schilderij waarvan we zeker weten dat die van Piet Mondriaan is. Als uiteindelijk blijkt dat het toch gemaakt is door Piet is dan is dit het allereerste kunstwerk van de hand van de wereldberoemde Mondriaan.”

Villa Mondriaan is geopend van dinsdag tot en met zondag van 11.00 tot 17.00 uur.