Vlnr. Nick Kempers, Henry Reesink en Evert Berentschot op het terrein van Stadsmijn Achterhoek. Foto: Mark Ebbers
Vlnr. Nick Kempers, Henry Reesink en Evert Berentschot op het terrein van Stadsmijn Achterhoek. Foto: Mark Ebbers

Niet slopen, maar oogsten

Algemeen

Stadsmijn wil bouwkringloop versterken

Door Mark Ebbers

GROENLO - Bouwkringloop, oogsten in plaats van slopen. Het zijn enkele voorbeelden van begrippen die vallen in een gesprek met de mensen achter Stadsmijn Achterhoek, sinds enkele maanden gevestigd op bedrijventerrein Laarberg in Groenlo. Projectleider Evert Berentschot, uit Dinxperlo: “Mijn, omdat we grondstoffen winnen, niet uit de grond maar uit bestaande gebouwen. Die kunnen dan weer gebruikt worden voor nieuwe gebouwen.”

Stadsmijn Achterhoek is een initiatief van Stichting Aktief Groep, Rouwmaat Groep en WAM&VanDuren Bouwgroep. Deze partijen zijn via Cirkelregio de Achterhoek met elkaar in gesprek geraakt en gedeeld aandeelhouder geworden van Stadsmijn.
“Het draait om het circulair hergebruiken van bouwmaterialen tegen een redelijke prijs”, vat Evert de missie van Stadsmijn Achterhoek samen. Collega Nick Kempers uit Doetinchem: “Er zijn al wel soortgelijke initiatieven in Nederland, maar met onze structurele en lokale en sociale benadering zijn wij toch wel een van de eersten.”
Stadsmijn Achterhoek wil vraag naar en aanbod van gebruikt bouwmateriaal bij elkaar brengen. Nick: “De stromen zijn er al wel, maar het hergebruik is nog niet structureel. Belangrijk is de aannemers erbij te betrekken. Eigenlijk moet vanaf het begin van een nieuwbouwproject al rekening worden gehouden met mogelijk hergebruik. De architect moet dat betrekken in zijn plannen en ontwerp. Aan de andere kant moet je weten wat er vrij gaat komen en wat geschikt is voor hergebruik. Oftewel vraag en aanbod bij elkaar brengen. Wij kunnen de grondstoffenmakelaar zijn.” Aangevuld door medewerker Henry Reesink, uit Winterswijk: “Stadsmijn wil een faciliterende rol spelen.”

Ook financieel gunstig
“Alle partijen zijn nodig om het te laten slagen”, zegt Evert. “De bekende drie O’s: Overheid, maatschappelijke Organisaties (waaronder Onderwijs) en Ondernemingen. De overheid zal straks ook circulair moeten aanbesteden. Dat is niet alleen duurzaam, maar kan ook financieel gunstig zijn nu nieuwe grondstoffen schaarser en duurder worden.” Nick: “De marges tussen nieuwe en bestaande bouwmaterialen worden steeds groter, waardoor een tweede leven voor de materialen steeds rendabeler wordt. Onze mogelijke arbeidskosten spelen aan de andere kant natuurlijk ook mee in de afweging.”
Vroeger was hergebruik gewoner, stelt Evert: “In de tijd na de oorlog was het vanwege de schaarste aan materialen noodgedwongen, nu moet het weer een bewuste keuze worden.”

Zelf het goede voorbeeld
Stadsmijn Achterhoek is nog volop in ontwikkeling: nadat er in 2019 al over gesproken werd en in 2020 de plannen concreter werden, is de locatie naast Kringloop Aktief Groenlo sinds zo’n twee maanden in bedrijf. Het kantoor is momenteel nog een mobiele keet, maar een vaste werkplaats waar bouwmaterialen geschikt worden gemaakt voor hergebruik staat er al, voorzien van verschillende machines bediend door Henry en zijn collega Frans. De werkplaats zelf is een hergebruikte hal van Oldenhuis in Groenlo, waarbij Henry zelf actief was bij de demontage van de hal. Het devies ‘niet slopen, maar oogsten’ werd zo door Stadsmijn Achterhoek direct toegepast op het eigen bedrijf.
Alle aanwezige houtbewerkingsmachines zijn tweedehands aangeschaft en helemaal nagekeken en opnieuw gekeurd, maar de bekabeling en luchtafzuiging zijn wel nieuw aangeschaft. “We zetten in op voortgezet gebruik”, legt Nick uit. “Maar veiligheid staat voorop. Wij zijn altijd op zoek naar de juiste balans.”

Aktief belangrijke partner
Stadsmijn Achterhoek richt zich in principe op de zakelijke markt, maar via partner Stichting Aktief kan ook de particuliere kringloopbouwmarkt bediend worden. Stichting Aktief is ook een belangrijke partner voor Stadsmijn in verband met de toekomstige bemensing. Op dit moment is één medewerker via Kringloop Aktief al werkzaam voor Stadsmijn, iemand die op die manier ook weer nieuwe vaardigheden opdoet. Nick: “We zijn een duurzaam en maatschappelijk bedrijf. Dat kunnen we staven aan de SDG-doelstellingen (sustainable development goals = duurzame ontwikkelingsdoelstellingen). Ondernemen in balans.”

Ontwerp door toeval
Naast het zorgdragen dat te hergebruiken bouwmaterialen fysiek van slooppanden naar nieuwbouwprojecten geraken – soms rechtstreeks, soms na behandeling in de eigen werkplaats – richt Stadsmijn Achterhoek zich ook op advies, zowel naar de aanbodkant als naar de vraagkant. Evert: “Slooptrajecten moeten oogsttrajecten worden.” Nick: “Zoals gezegd is het belangrijk dat al in de planfase van nieuwbouwprojecten rekening wordt gehouden met wat er beschikbaar komt. Met behulp van verschillende scantechnieken kunnen wij inzichtelijk maken welke materialen en producten aanwezig zijn in bestaand vastgoed. Noem het: design by coincidence (ontwerp door toeval).”
Het zal een omslag vergen, aldus Evert: “Opdrachtgevers hebben vaak de neiging om alles direct vast te leggen in aanbestedingstrajecten, waarbij bepaalde risico’s en garantiebepalingen vaak voor rekening van de opdrachtnemer komen. Dit zorgt er veelal voor dat een opdrachtnemer terugvalt op bewezen ontwerpen en werkwijzen. Zo kunnen ze efficiënt werken en worden risico’s beperkt. Innovatieve toepassing van materialen wordt hiermee echter niet gestimuleerd. We zien graag een omslag naar aanbesteding en ontwerptrajecten, waar niet alles van tevoren al vastligt. Hierdoor kan een opdrachtgever beter gebruik maken van de expertise van de opdrachtnemer waarbij risico’s en kansen van innovatieve toepassingen goed op elkaar kunnen worden afgestemd.”
De herbruikbare materialen worden door Stadsmijn Achterhoek voorzien van een materialenpaspoort, met daarin de historie van de materialen.

Besef moet indalen
Stadsmijn Achterhoek is nog in de pioniersfase. Er wordt al volop aan aangeboden materialen gewerkt die geschikt worden gemaakt voor hergebruik, maar wat de initiatiefnemers betreft, is er nog heel veel ruimte voor groei. Het bedrijf wil verder werken aan bekendheid, en zowel aan de sloopkant (liever: oogstkant) als aan de nieuwbouwkant het besef laten doordringen dat materialen vaak hergebruikt kunnen worden. Dat het vaak onnodig en jammer is dat bijvoorbeeld in Eibergen een gebouw wordt gesloopt en dertig kozijnen in het bouwafval terechtkomen, terwijl een paar kilometer verderop in Groenlo dertig vergelijkbare maar nieuwe kozijnen voor een nieuwbouwproject worden aangeschaft. Het zal wat tijd vergen en een verandering van ‘mindset’ in de bouwwereld, maar Stadsmijn Achterhoek wil daar hard aan blijven werken.
Nick sluit af met een oproep: “We staan open voor samenwerking.” Evert vult aan: “Met iedereen die kan helpen de bouwkringloop te versterken.”

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant