Afbeelding

Oerend Smart | Ambitie

Opinie

Waar staat je bedrijf over vijf jaar? Wat wil je bereiken met deze opleiding? Wat is je persoonlijke 10-jaren-plan? Ik kan helemaal niks met dit soort vragen. En tegelijkertijd hoor ik ze me soms ook aan anderen stellen. Hoe zit dat nou precies met ambitie?

Bovenstaande vragen vertrekken vanuit de aanname dat het hier en nu niet goed genoeg is, dat je altijd onderweg bent naar meer, groter, beter. De vragen vooronderstellen een instrumentele gedrevenheid: het hier en nu is geen doel op zich, maar een opmaat voor een glorieuzere toekomst. Een tijdelijke toestand om een hoger doel te bereiken.

Als de vragen aan mij gesteld worden, dan merk ik dat ze mij frustreren omdat ze voor mijn gevoel geen recht doen aan de situatie zoals ik hem voel. Als ik antwoord dat mijn bedrijf op dit moment precies is zoals ik hoop dat het is omdat het een weerspiegeling is van mijn hart en ziel, dat ik een studie volg uit oprechte interesse en om er als mens door hoop te groeien, en geen 10-jaren-plan heb, omdat ik niet weet wat mijn diepste verlangens over tien jaar zijn, dan stokt vaak het gesprek en concludeert de vragensteller dat ik ambitieloos ben. Intrinsieke motivatie lijkt een onbegrepen drijfveer en heeft kennelijk niets met ambitie te maken.

Of toch wel? Sla ik de Dikke Van Dale open, dan kan ik bij het lemma ‘ambitie’ drie verschillende definities onderscheiden. Enerzijds betekent ambitie ‘eerzucht’ en ‘streven naar een goede of betere vervulling van een ambt’, anderzijds ‘zin om te werken’ en ‘animo’, en tot slot ‘stre­ven om een toe­stand te ver­an­de­ren of te ver­be­te­ren’.

Ambitie is een januskop, zoveel is duidelijk. Waar het aan de ene kant duidt op een streven naar een betere functie en eerbewijzen, drukt het tegelijkertijd een drive uit om te werken omdat het werk simpelweg voldoening geeft. In de derde definitie herken ik mijn wens tot persoonlijke groei, namelijk in het streven om ‘een toestand te veranderen of te verbeteren’. Uit de Dikke Van Dale concludeer ik dat ambitie zowel slaat op extrinsieke áls intrinsieke motivatie.

Ondanks de verschillende vormen van ambities die we kunnen koesteren, lijken we in onze maatschappij de ene ambitie meer te waarderen dan de andere. Het streven om te groeien op de carrièreladder slaan we het hoogst aan. Vervolgens komt groei op persoonlijk of maatschappelijk vlak. Maar gewoon zin hebben om te werken, zonder intern of extern doel? Opgaan in het hier en nu en daar volstrekt tevreden mee zijn? Daarin schuilt voor velen toch echt een gebrek aan ambitie.

Gaan we na een tijdperk van carrièretijgers, na een volgend tijdperk vol coaches en therapie, een toekomst tegemoet waarin simpelweg gelukkig zijn in je werk en leven onze hoogst haalbare ambitie wordt?

Sylvia Heijnen is oprichter van de Koppelkerk - vrijplaats voor kunst en cultuur in Bredevoort

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant