Kloosterven in Kotten, een oude kleigroeve. Foto: Bernhard Harfsterkamp
Kloosterven in Kotten, een oude kleigroeve. Foto: Bernhard Harfsterkamp

Meer onderzoek in archeologisch en aardkundig waardevolle terreinen

Natuur

Van bureau-studies, archief-onderzoek tot veld-onderzoek

Door Bernhard Harfsterkamp

WINTERSWIJK – Archeologisch en aardkundig waardevolle terreinen worden regelmatig besproken in de Adviescommissie Cultuurhistorie van de gemeente Winterswijk. In de vergadering van 21 april vertelde beleidsambtenaar Kees Meinderts meer over de beschrijvingen van deze terreinen. Daarbij bleek dat er nader onderzoek nodig is in een aantal terreinen.

Zorgen over bescherming archeologische waarden
Commissieleden waardeerden het onderzoek, maar vonden dat een betere bescherming van waardevolle terreinen niet te lang moet worden uitgesteld. Volgens Meindert is er al wel een zekere bescherming. “We werken met een archeologische verwachtingskaart. In het bestemmingsplan staat een artikel hierover. Er zijn ook terreinen waar weinig over bekend is. Wil je die beschermen, dan moet dat nader onderbouwd worden.” Als voorbeeld noemde hij de Hof van Miste, vele eeuwen geleden een belangrijke plek in de Heerlijkheid Bredevoort, die tegenover het huidige Den Tappen heeft gelegen. “Waar heeft die precies gezeten? Je kunt wel een contour zien in het weiland. Gericht veldonderzoek is dan nodig.”

Mythes wegnemen
Omdat niet voor alle locaties geld beschikbaar is ligt de nadruk op de scholtengoederen en havezaten. “Van de havezate Plekepol bijvoorbeeld is het een en ander bekend”, zei Meinderts. “Daarom wordt er een poging gedaan om samen met de eigenaar een vervolgonderzoek te doen. “Eerst kijken we wat we in de archieven kunnen vinden.” Willem Peletier, agendalid van de commissie, stelde dat je dan eerst goed moet weten wat scholten zijn en wie de oorspronkelijke scholten waren. Hij heeft zich nogal gestoord aan recente publicaties over scholtengoederen, waarin allerlei boerderijen met enige allure scholten worden genoemd, terwijl ze dat niet waren. “We zetten de fouten op rij”, zei Meinderts. “We nemen de mythes weg. We noemen alleen een goed scholte als het zeker is dat het er een was.”

Essen en veldovens
Ook de essen worden nader bekeken. “Sommige essen hebben al bescherming, maar het beschermingsniveau voor een aantal essen zal zeker veranderen.” Ze zijn niet allemaal even waardevol. Enkele waardevolle, zoals de essengordel langs de Rotweg in Ratum, is niet beschermd. “De bescherming is nu een beetje willekeurig, afhankelijk van toevallige vondsten”, zei Meinderts. “Over de vijf landweren weten we te weinig”, zei hij. “Ook daarvoor gaan we een bureaustudie doen. Ook naar de mogelijke samenhang.” Bekende landweren zijn de Ruitenburgschans in ’t Woold en de Sikkinklandweer in Kotten. De veldovens krijgen eveneens aandacht. Bekend zijn de steenoven in ’t Woold, die zichtbaar is gemaakt en is overdekt. Ook is er de droogschuur voor de pannen, die in Meddo bij de Giffel werden gebakken. “Bij de Giffel willen we weer meer zichtbaar maken”, zei Meinderts. “Een volgend deel van de erfgoedreeks gaat over Winterswijkse klei en wat je daar mee kan.” Onder de noemer klei worden de keileemafzettingen uit de Derde IJstijd en de veel oudere kleien uit het mioceen en oligoceen samen gebracht. Er zijn veel veldovens rondom Winterswijk geweest.

Aardkundige waarden toegankelijker maken
Voor de aardkundige waarden is de bescherming niet altijd even goed. Er is al wel een overzicht van alle aardkundige onderwerpen. Hiervoor is al uitgebreid onderzoek gedaan, waarna er beleid is vastgesteld. Het toegankelijker maken en de passant van informatie voorzien zijn belangrijke aandachtspunten. Daarbij wordt niet meer aan grote informatieborden gedacht, al kan er een enkele uitzondering worden gemaakt. Gedacht wordt aan paaltjes met een schuin afgezaagde kop, waarop een informatiebordje past dat maximaal een A4tje groot is. Ook wordt gedacht aan alleen QR-codes. “Dan krijgt een groep ouderen geen informatie”, reageerde Peletier. Welke locaties zichtbaarder worden gemaakt, wordt per geval bekeken. “De Ratumsebeek is heel mooi. Daar wil je geen mensen”, zei Meinderts. Het al dan niet zichtbaar maken gaat in overleg met de eigenaren en/of gebruikers.

Aan beide kant van de Rotweg esgronden, met langs de weg een steilrand. Foto: Bernhard Harfsterkamp
De Veldoven in 't Woold. Foto: Bernhard Harfsterkamp

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant