Willem Peletier erelid van landelijke geologische vereniging

Geologie Winterswijk toegankelijk gemaakt voor velen

Door Bernhard Harfsterkamp

WINTERSWIJK – Willem Peletier is tegenwoordig in Winterswijk vooral bekend als historicus, die allerlei aspecten van de geschiedenis van Winterswijk heeft vastgelegd. Aanvankelijk hield hij zich naast zijn baan als leraar aardrijkskunde vooral bezig met geologie. In de mozaïekvloer van Nederland was genoeg voor hem te ontdekken. Zo werd Winterswijk genoemd, omdat hier oude geologische lagen aan het oppervlak komen. Al zijn geologische activiteiten zijn niet onopgemerkt gebleven. De Nederlandse Geologische Vereniging besloot hem daarom op zaterdag 25 september erelid van de vereniging te maken.

Oprichter van twee afdelingen
Op zaterdag 25 september vierde de Nederlandse Geologische Vereniging (N.G.V.) het 75jarig bestaan. Daarbij paste het om drie ereleden te benoemen, onder wie Peletier. Hij werd al lid van de vereniging tijdens zijn studie Fysische Geografie in Utrecht en was in 1952 zelfs oprichter van de afdeling Utrecht en omstreken. In 1968 was hij ook medeoprichter van de afdeling in Winterswijk. Aanleiding was het graven van het eerste “gat van Miste”. Hier kwam de geologische laag Mioceen bijna aan het oppervlak, waarin fossielen als schelpen en haaientanden konden worden gevonden. Op de plek waar tegenwoordig het landgoed Kotmans ligt of daar in de buurt werden daarna nog herhaaldelijk gaten gegraven. De klei werd gezeefd in water, waarna de fossielen tevoorschijn kwamen.

Met schoolklassen en andere groepen de Steengroeve in
Voor het eerste gat was veel belangstelling. “Misschien kunnen we wel een afdeling oprichten”, zei Peletier tegen een van de andere amateur-geologen Henk Kolstee. Dat gebeurde en deze afdeling is nog steeds actief. Daarbij trok de Steengroeve natuurlijk de aandacht van de leden. In de jaren 60, 70 en 80 kon iedereen nog de groeve in lopen en werd er door velen naar fossielen en mineralen gezocht. Ook Peletier ging er naar toe met de leden van de plaatselijke N.G.V., maar ook met schoolklassen. “Daarvoor heb ik wel toestemming gevraagd van de toenmalige directeur Hannink, met wie ik een uitstekende relatie had”, zegt Peletier. De verhouding bleef goed met de drie directeuren die na Hannink kwamen. In 1989 besloot de exploitant vanwege de veiligheid de groeves te sluiten. De geologen en andere liefhebbers konden er niet meer in. Peletier zorgde er in overleg met de directie voor dat er wel weer groepen de Steengroeve in konden. Ook de plaatselijke amateur-geologen bleven welkom.

‘Op de ouderwetse manier met behulp van dia’s’
Of Peletier een vermoeden heeft waarom hij erelid is geworden? Hoewel hij de overwegingen tijdens de vergadering niet heeft gehoord, hij werd tijdens dat deel van de vergadering even naar buiten geleid, denkt hij het wel te weten. “Dat heeft met de open dagen en excursies te maken die ik in de Steengroeve heb georganiseerd.” Die verzorgde hij vanaf 1978 . Van maart tot oktober was er elke maand een open dag. De deelnemers werden dan ontvangen in Museum Freriks. Daar konden zij de geologische collectie bekijken en kregen zij eerst een lezing van Peletier over de geologie van Winterswijk. “Op de ouderwetse manier met behulp van dia’s.” Daarna naar de groeve om zelf vondsten te doen, waarbij Peletier hielp ze een naam te geven. Dat hield hij tientallen jaren vol.

‘Ze kwamen niet meer terug’
Op de open dagen kwamen amateurgeologen uit het hele land af. De belangstelling was soms groot. Met meerdere leden van de vereniging in Winterswijk kon dan het volledige programma doorgaan. “Op een dag waren er 800 deelnemers. De helft ging onder begeleiding naar de groeve. De andere helft verdeelde ik in twee groepen”, zegt Peletier. De ene helft van de groep die nog niet naar de Steengroeve kon mocht de museumcollectie bekijken. Voor de andere helft hield Peletier zijn lezing op de deel van het museum. Na een uurtje werden de groepen gewisseld. Daarna mochten ook zij naar de groeve. Dee andere 400 moesten terugkomen naar het museum. “Maar ze kwamen niet meer terug. Ze wilden in de groeve blijven.” De lijst met activiteiten op geologisch gebied van Peletier, die de voorzitter van de N.G.V. voorlas tijdens de ledenvergadering, was nog veel langer. Duidelijk is dat hij vooral erelid is geworden, omdat hij de geologie van Winterswijk voor een breed publiek toegankelijk heeft gemaakt.