‘Bitterzoet’ de eerste roman van Henk Vis

WINTERSWIJK- Met het verschijnen van zijn eerste roman stort Henk Vis zich niet in het diepe, want van zijn hand verscheen al: “We hebben ze allemaal gekend”, het gedenkboek voor de Joodse Gemeenschap van Winterswijk, dat al een tweede –tweemaal zo dikke- druk beleefde en ook een deel van het levensverhaal van Sallo van Gelder is door hem geschreven. Het verhaal van een Joodse onderduiker in Aalten: Sallo’s ontsnapping, waarvan de eerste druk ook al vrijwel direct was uitverkocht. Naast de vele andere artikelen en verhalen van zijn hand, is nu zijn eerste roman verschenen: ‘Bitterzoet’.

Door Clemens Bielen

Al direct bij het eerste contact haast Henk Vis zich om te zeggen, dat het verhaal uit de duim gezogen is. Maar wanneer hij mij binnenlaat in zijn als ‘bibliotheek’ ingerichte werkkamer, wordt duidelijk dat zijn eigen ervaringen en interesses het boek mede hebben bepaald. Uit de duim gezogen, maar wel uit de duim van Henk Vis. Hij verdeelt zelf zijn boekenkasten in drie secties: Oorlog, romans en theologie. ‘Zeg mij wie uw vrienden zijn en ik zeg u wie gij zijt!’

Zoals Vis het zelf uitdrukt: “Het is een fictief verhaal, waarin de schrijver soms meer van zijn eigen ervaringen meeneemt dan hem lief is.”

Een verhaal dat zich afspeelt in het begin van de jaren ’70 van de vorige eeuw. Hoofdrolspeler is een zoekende, onzekere plattelandsjongen, die een opleiding gaat volgen in de stad en daarmee in een andere wereld terecht komt. Hij worstelt zich door de adolescentie. Op het moment dat hij de bestemming van zijn ontdekkingstocht naar zichzelf lijkt te hebben bereikt en alle moeilijkheden overwonnen lijkt te hebben, neemt hij een onomkeerbaar besluit.

Herkenbaar voor de lezer die in dezelfde periode tot wasdom kwam, maar ook interessant voor de jonge lezer, die ziet hoe de wereld er toen uitzag. Onderwerpen als pesten en seksualiteit, die in het boek voorbijkomen blijven actueel. Vis: “Ik heb eigenlijk het idee dat daar in deze tijd moeilijker over te praten is dan vijftig jaar geleden.”

‘Schrijven is
voor mij
reflecteren’

Van lezen kun je zeggen: ‘wie leest, leeft twee keer’ en - zoals in het boek ook beschreven staat - ‘zingen is dubbel bidden’, maar wat beweegt de schrijver?
Vis: “Allerlei dingen, die ik van dichtbij heb meegemaakt, wil ik beschrijven. Het opschrijven van dingen die aanleunen tegen de werkelijkheid, vind ik iets spannends. Je kunt gebruik maken van eigen ervaringen of van mensen die je gekend hebt. Het onderscheid tussen fictie en werkelijkheid vind ik soms heel lastig. Reflecteren op eigen belevenissen en op de wereld waarin je leeft is misschien de beste omschrijving.” Op de vraag of hij de lezer ook iets wil meegeven zegt Vis: “Ik ben niet van de boodschappen; boodschappen vallen min of meer dood op de grond. Als iemand tot denken wordt aangezet ben ik al een gelukkig mens. Het is niet mijn vooropgesteld plan.”

Het boek is geschreven in een krachtige stijl met korte zinnen, die geleidelijk aan toch wat langer worden. Henk Vis had het manuscript in 2012 al zo goed als klaar, maar door andere publicaties liet de afronding op zich wachten. “Toen ik aan het begin van de coronatijd het manuscript ging herlezen, heb ik er eigenlijk weinig aan veranderd. Ik wilde als het ware in dezelfde cadans en sfeer komen, die ik me herinnerde uit de tijd dat ik geschreven had.”
Henk Vis schrijft het liefst ’s avonds in een ‘meer poëtische sfeer’ zoals hij zelf zegt.

Sfeer
De omslag van het boek toont het landschap met een rivier, waarin het verhaal zich had kunnen afspelen. Als basis diende een foto door zijn vrouw gemaakt. Het geeft goed de sfeer van het verhaal weer. Water speelt daarin een belangrijke rol en in zijn natuurbeschrijvingen laat Vis zien, dat hij het landschap goed kent. Vis: “De beschrijving van een landschap is veel gemakkelijker als je vertrouwd bent met de geluiden en de geuren.”
De lezer wordt meegenomen in de sfeer, maar blijft ook voortdurend benieuwd naar het verdere verloop. Een roman, die iets achterlaat bij de lezer.

‘Bitterzoet’ is verkrijgbaar bij boekhandel Kramer.