Nationale Molendag dit jaar zonder bezoekers
Algemeen‘Venemansmolen eeuwig in beweging’
Door Han van de Laar
WINTERSWIJK - Molens die volop hun wieken laten draaien, zijn een lust voor het oog. In Nederland zijn nog 1200 werkzame molens, heel wat minder dan de 12000 in het verleden. De meeste molens zijn inmiddels Rijksmonument geworden vanwege het specifieke Nederlandse karakter. Winterswijk kent vier windmolens en twee watermolens. Het zijn geliefde plekken voor een bezoekje. Afgelopen weekend, 8 en 9 mei, was het weer de jaarlijkse Nationale Molendag. Ook bij Venemansmolen draaiden de wieken op volle toeren. Echter … vanwege de corona-maatregelen mocht men geen bezoekers ontvangen.
Molenaars, bestuursleden en enkele andere vrijwilligers waren er wel. Er is genoeg te zien op de locatie aan de Venemansweg 7. Het meest in het oog springende gebouw is natuurlijk de maalvaardige windkorenmolen. Deze werd in 1898 in Winterswijk opgebouwd met onderdelen van een in Zaandam-Oost gesloopte houtzaagmolen. Tijdens het afbreken werden alle onderdelen genummerd en per trein naar Winterswijk vervoerd. De molen werd destijds gekocht door Johan Venemans. In 1992 werd deze overgedaan aan de Stichting Venemansmolen. Tot aan die tijd was de molen in bedrijf. Overigens zijn zowel de vierde als vijfde generatie Venemans actief hierbij betrokken. Aangrenzend staat een unieke dieselmaalderij, tevens gemeentelijk monument. Hier kan eveneens gemalen worden, bijvoorbeeld als er te weinig wind is voor de windmolen. De stationaire Engelse Ruston dieselmotor uit 1935 is voor de liefhebbers alleen al een bezoekje waard. In het gebouw tegenover de molen is een prachtige expositieruimte ingericht over zowel de geschiedenis van de Venemansmolen als over het vak van molenaar.
Prins Claus
Zo is daar te zien dat de molen van 1994 tot 1997 grondig werd gerenoveerd en tevens vier meter ‘opgetild’ is door het aanbrengen van een nieuwe stenen onderbouw. Zo kwam de molen beter in de wind te staan, ook vanwege de oprukkende bedrijvigheid aan de Rondweg Zuid. De wind die nodig is voor het functioneren van de molen, mag niet aan de molen worden onttrokken door bomen, gebouwen etc. De overheid heeft de windvang voor het goed laten draaien van een molen geregeld in een bestemmingsplan. Op 23 september 1997 werd de molen door Prins Claus officieel weer in gebruik genomen. Binnen in de molen is op videoscherm de houten tandwiel overbrenging in de kap live te zien. Eind jaren negentig werd de bovenbouw van de silo afgebroken en een bezoekerscentrum met de toepasselijke naam De Graansilo gerealiseerd. Deze werd op de Nationale Molendag van 1999 geopend. Het is tevens een officiële trouwlocatie, maar ook diverse bijeenkomsten tot vijftig personen kunnen er plaats vinden. De verhuur ervan ligt momenteel als gevolg van het coronavirus ook even stil.
Kippenvoer
Normaal gesproken is de molen iedere zaterdag vanaf 10.00 uur geopend tot ±16.00 uur en in de zomermaanden juni, juli en augustus ook op zondag. In de molen worden diverse producten verkocht, zoals het Venemansmolen bloemzaadmengsel, pannenkoekenmeel, veevoeder, cake mix en het eigen samengestelde kippenvoer. Dat is overigens zeer in trek. Het is -eventueel- naar wens samen te stellen tot het een goede ‘bite’ heeft voor de kippen. Sinds kort staat de werkplaats van de Erfgoed Klusbrigade eveneens op het terrein van de Venemansmolen. Hier worden kleine erfgoedobjecten opgeknapt en weer in het buitengebied herplaatst. Over en weer worden er hand- en spandiensten verricht. Tevens wordt er gezamenlijk van de kantine gebruikt gemaakt. Goede buren dus, die elkaar versterken.
Duurzaamheid
Er wordt sterk gehecht aan duurzaamheid. Zo komen er op het dak van de Erfgoed Klusbrigade zonnepanelen, waardoor stroom voor gezamenlijk gebruik wordt geleverd. Er komt een airturb te staan. Dat is een klein soort windmolen in de vorm van een wokkel. Ook deze levert stroom voor eigen gebruik. Voor de verwarming wordt geëxperimenteerd met infrarode verwarmingselementen. De buitenverlichting van de molen is vervangen door ledverlichting. Het vermogen is daardoor van 1600 watt teruggebracht tot 300 watt. Voor de meeste werkzaamheden wordt gebruik gemaakt van gerecyclede producten. Zo komen houten planken van een verwerkingsbedrijf. Dakpannen komen onder andere van Zaal Nijenhuis en het hergebruik van stalen balken heeft geleid tot een besparing van 3,5 ton aan CO² uitstoot. Tevens is er een insectenhotel geplaatst, gemaakt door en verkrijgbaar bij de Erfgoed Klusbrigade, dat samen met het ingezaaide Venemansmolen bloemenmengsel voor veel biodiversiteiten dient te zorgen. Ideeën zijn er overigens nog genoeg. De al eens eerder gehanteerde leus: ‘Venemansmolen eeuwig in beweging’ is onverminderd actueel.
Sponsors
Blij zijn ze bij de Venemansmolen ook met de bijdragen van zo’n dertig sponsors. Voor het onderhoud is veel nodig. Bedrijven die een bijdrage leveren, krijgen een naamsvermelding op het sponsorenbord, zichtbaar vanaf de rondweg. Het gaat overigens niet alleen om geld. Er wordt regelmatig in natura gesponsord.
Vrijwilligers
In totaal zijn er zo’n twintig vrijwilligers actief bij Venemansmolen. Maar er zijn nog altijd nieuwe vrijwilligers welkom. Bijvoorbeeld voor het verzorgen van rondleidingen, het assisteren in de Graansilo of het verrichten van onderhoudswerkzaamheden binnen en buiten. Het is zelfs mogelijk om molenaar in opleiding te worden. Men kan hiervoor contact opnemen via info@venemansmolen.nl of telefonisch 0543-533131.
www.venemansmolen.nl
