Met de blik van Mondriaan het landschap bekijken

Dorpswandeling aangevuld met fietstocht door buitengebied

Door Bernhard Harfsterkamp

WINTERSWIJK – Een dorpswandeling gewijd aan Piet Mondriaan was er al. Vanaf 1 augustus is er een fietstocht door het Winterswijkse cultuurlandschap aan toegevoegd. Op vrijdag 31 juli werd die officieel gepresenteerd. Een klein gezelschap fietste een deel van de 48 kilometer lange route en keek door de speciale paaltjes met een kader, waardoor je met de blik van Mondriaan naar het landschap kijkt.

“Winterswijke periode” leverde 65 kunstwerken op
Vic Hulshof is al vele jaren betrokken bij alles wat met Mondriaan in Winterswijk te maken heeft. Hij was een van de bestuursleden van de Stichting Mondriaan Winterswijk, die er aan bijgedragen heeft dat uiteindelijk de Villa Mondriaan kon worden geopend. Hij was 25 jaar geleden al een van de samenstellers van de wandeling “In de voetsporen van Piet Mondriaan door het centrum van Winterswijk”. Sindsdien heeft hij al in zijn hoofd dat die wandeling moest worden aangevuld met een tocht door het buitengebied. Piet Mondriaan kwam in 1880 toen hij acht jaar was met zijn ouders naar Winterswijk. Hij verbleef er twaalf jaar en ontdekte er zijn passie voor tekenen en schilderen. In deze “Winterswijkse periode” zijn zo’n 65 kunstwerken gemaakt.

Zoeken naar de locaties waar Mondriaan schilderde
Een groot aantal van die werken is geschilderd of getekend in het buitengebied. Mondriaan gaf echter niet duidelijk aan, waar hij de schilderijen maakte. “Het is niet zeker dat Mondriaan werkelijk heeft gezeten op de vijftien plekken, die wij hebben uitgekozen”, zegt Hulshof. “Wij hebben plekken uitgezocht die het meest lijken op het afgebeelde.” Daarom staat onder elk van de kaders, waardoor je ongeveer hetzelfde ziet, dat het mogelijk is dat daar Mondriaan schilderde. Soms is het voor Hulshof heel duidelijk, zoals bij het schilderij “Boslandschap met beek”. Dat moet haast wel geschilderd zijn bij watermolen Den Helder. “Op de achtergrond links zie je boven de bomen een schoorsteen uitsteken. Die is vermoedelijk van het Blekershuis.” Daarvan staan nu alleen nog de twee schoorstenen. Hulshof vindt het niet heel belangrijk of het allemaal historisch correct is. “Het gaat er om om het verhaal van Mondriaan te vertellen en te laten zien.” Een oom van Mondriaan , Frits, heeft hetzelfde tafereel geschilderd. “Hij zei dat het om een plek in Den Haag ging. Waarschijnlijk was dat beter voor de verkoop.”

Al veel belangstelling voor de route
Elke fietser kan door het turen door het kader op de paaltjes zelf beoordelen in hoeverre het schilderwerk van Mondriaan overeen komt met het landschap van nu. Daarom is de fietstocht niet alleen een reis door het Winterswijkse landschap, maar ook een nadere kennismaking met het waardevolle cultuurlandschap. De route langs fraaie plekken heeft Hulshof samen met Henk Naaldenberg samengesteld. “hij kent het gebied veel beter dan ik.” Directeur Charlotte Rixten van de Villa Mondriaan vertelde tijdens de openingsfietstocht, dat er al veel belangstelling is voor de route. De voorpubliciteit heeft al vele mensen nieuwsgierig gemaakt. De lang gekoesterde wens voor ook een Mondriaan-tocht door het buitengebied kon eindelijk gerealiseerd worden dankzij enkele giften. Thijs van Beem stelde geld ter beschikking, dat hij had gekregen bij zijn afscheid als burgemeester. Ook de stichting Waardevol Cultuurlandschap steunde het initiatief. “ Is het gebruik van grotere kaders zoals dat op de Scholtenbrug nog overwogen? "Nee”, zegt Hulshof, “Dan zou het veel te duur zijn geworden.”  De kleine kaders zijn een goed alternatief en de paaltjes waarop ze zijn bevestigd zijn geen storend element in het landschap. Integendeel ze leiden juist tot een nauwkeuriger blik op dat landschap.

De Mondriaan fietstocht is voor 3,50 euro verkrijgbaar bij de VVV (in het oude Raadhuis) en bij de Villa Mondriaan.