Kerkdienst in Gronings dialect in De Vermaning

Thema: Over Votgoan en Thoeskomen

Door Bart Kraan

WINTERSWIJK – In het doopsgezinde kerkje De Vermaning aan de Torenstraat in Winterswijk vindt zondag 4 november om 15.30 uur een bijzondere dienst plaats. Deze wordt namelijk gehouden in een dialect dat verre van vaak in de Achterhoek word gehoord, namelijk dat van de provincie Groningen.

Door Bart Kraan

Het is, na de diensten van vorig jaar en van 2016, de derde dienst waarin het 'Grunnings' de voertaal is. Evenals bij de vorige edities tekenen voorganger Fokko Helder, Martje Haan en Janneke Muis, die allen hun 'roots' in Groningen hebben liggen. voor de organisatie van de dienst, waarvoor zij ook destijds het initiatief hebben genomen. Dit naar aanleiding van de jaarlijkse dienst in het Gronings in de Spuikerk in Amsterdam. "Mijn broer die in Zwolle woont, ging altijd naar de Groningse diensten in de Spuikerk, waar mensen uit heel Nederland op afkomen", vertelt Martje Haan. "Na afloop wordt altijd het Groningse volkslied gezongen en is er koffie met koek. Ik ben in 2014 meegegaan, de dienst sprak me wel aan. Het is een combinatie van een viering met iets cultureels uit Groningen, zoals kunst of muziek."
Twee jaar later bezochten Helder, Haan en Muis gezamenlijk de dienst in de Spuikerk. "Op de terugweg vroegen we ons af of we in Winterswijk ook zoiets konden houden, ook omdat in het verleden veel mensen uit Drente en Groningen naar Winterswijk waren verhuisd om werk te zoeken", aldus Helder die vervolgens met Haan en Muis de daad bij het woord voegde en in 2016 de eerste dienst in het Gronings in Winterswijk hield. Ook vorig jaar vond in De Vermaning een dienst in het Gronings plaats.

Op die diensten kwamen tussen de 25 en dertig mensen af, wat Helder voor De Vermaning een mooi aantal vindt. "Maar het gaat ons niet eens zozeer om het aantal mensen, maar om het plezier dat ze eraan hebben en dat ze iets van vroeger terugvinden", aldus Haan. "Daarom is er na de dienst ook gelegenheid om elkaar te ontmoeten en een kopje koffie met koek te nuttigen", zo neemt Helder over.
De diensten in het dialect van Groningen trekken ook wel mensen die niets met deze provincie hebben. Want vorig jaar bezocht een paar uit Zeeland de dienst. "Die mensen vonden het heel bijzonder", aldus Haan. Maar het overgrote deel van de bezoekers waren uiteraard mensen met Groningse 'roots'. "Bij voorbeeld mensen van wie de ouders of grootouders uit Groningen komen en die zich toch verbonden voelen met die provincie."

Hoewel voor de meeste mensen die de dienst bezoeken Gronings niet hun moedertaal is, zullen ze volgens de organisatie weinig moeite hebben om de preek van voorganger Fokko Helder te volgen. "Het gaat om een rustig betoog", zo geeft Helder aan. "In een gesprek gaat het heen en weer, dat is wat lastiger te volgen. Nu hoeven de mensen alleen het verhaal maar aan te horen en kunnen ze de betekenis van woorden die ze niet kennen wel uit het zinsverband halen."

Het thema van de dienst van zondag 4 november is Over Votgoan en Thoeskomen, oftewel weggaan en thuiskomen. Helder heeft zich voor dat thema laten inspireren door het bijbelboek Ruth. "Ik was dat bijbelboek aan het bestuderen en liep toen tegen dat thema aan", aldus Helder. "Het gaat over het noodgedwongen vertrek naar een ander land en de terugkomst in het eigen land. Dat is natuurlijk een heel actueel thema, onder meer vanwege de diverse vraagstukken rond vluchtelingen die nu spelen."
Naast de preek bevat de dienst ook onder meer zang en gebeden. "Het is een dienst zoals die in de Protestantse kerk wordt gehouden", aldus Helder. "Maar iedereen, ook niet-protestanten, is van harte welkom. Wat dat betreft, is het een oecumenische dienst."

Evenals bij de vorige diensten en de diensten in het Gronings in de Amsterdamse Spuikerk wordt aan het einde het volkslied van Groningen gezongen. "Niet omdat we zo chauvinistisch zijn, maar omdat het een mooi lied is dat het hart doet groeien en bloeien", aldus Haan. Het enthousiasme waarmee dat lied gezongen wordt, is altijd heel groot. "Iemand die de dienst van 2016 bezocht, zei dat hij nog nooit een lied met zoveel enthousiasme had horen zingen. Je kunt het vergelijken met het enthousiasme waarmee het Wilhelmus wordt gezongen voor wedstrijden van het nationale vrouwenvoetbalelftal."
Na afloop is er voor de bezoekers van de dienst, evenals de vorige keren, koffie met koek. "Echte Groningse koek", aldus Haan.