Het bankje nabij het Heksenven. Foto: Bernhard Harfsterkamp
Het bankje nabij het Heksenven. Foto: Bernhard Harfsterkamp

Vanaf een bankje

Algemeen Columns

In de buurt van het Heksenven

Door Bernhard Harfsterkamp

WINTERSWIJK – Deze keer zit ik op een bankje nabij een driesprong in Ratum. Daar waar de lange zandweg de Bredelerweg en de klinkerweg de Bekeringweg bij elkaar komen is een driehoek met persvoerkuilen en wat natuur. Aan de bovenkant loopt een korte zandweg die beide wegen ook nog verbindt. Daarbij staat het bankje en daarnaast een houten hek, waar je je paard aan vast kunt maken.

Dat paardenhek is een overblijfsel van een project van de Stichting Waardevol Cultuurlandschap (WCL) Winterswijk. Eind jaren negentig van de vorige eeuw werden op drie plekken in het buitengebied schuilhutten geplaatst. Dat was afgestemd met de vereniging Ruiter en Koetsier. Die vond het wel leuk om op een aantal plekken een mooi rustpunt te hebben, waar je ook met regenachtig weer even droog kon zitten. Het paard of de paarden konden dan aangelijnd worden aan het hek.

De schuilhutten trokken ook verkeerde mensen aan. Met name van de hut aan de Dwarsweg elders in Ratum werd door de buurt veel overlast ervaren. Die hut lag langs de route over de groene grens die Vredense jongeren met fietsen en brommertjes namen om in Winterswijk de coffeeshop te bezoeken. Blijkbaar was de hut een plekje om even de kwaliteit van de koopwaar uit te proberen. Ik kan me niet voorstellen dat de schuilhut hier bij het Heksenven ook overlast heeft veroorzaakt, maar misschien waren er witte wieven die een bezoeker in de schemering schrik hebben aangejaagd. De hutten werden ruim tien jaar geleden afgebroken.

Op deze plek denk ik ook om andere redenen aan het WCL-project. De voorloper ervan was het project buitengebied Winterswijk. Ergens in 1993 ging een bus vol met boeren, natuuronderzoekers en –beschermers, burgemeester Paul van Erkelens en enkele ambtenaren een dag op pad om voorbeelden te laten zien van de problemen op het gebied van landbouw en natuur. We stopten ook bij het terreintje rechts voor me. Op de bestemmingsplankaart stond het aangegeven als natuur, maar de natuur was deels verdwenen omdat er op het open deel achter de bomen persvoerkuilen lagen. "Noteer dat even", zei de burgemeester tegen een van zijn medewerkers, "en kijk hoe we dat op kunnen lossen."

Het is simpel opgelost. De bestemming werd van natuur in landbouw veranderd. Ik kon dat wel begrijpen. Al omstreeks 1970 toen ik hier voor het eerst met mijn oom uit Aalten kwam, waren de persvoerkuilen er al. Hij liet mij als eerste zien hoe bijzonder de Winterswijkse natuur was. Met hem ging ik voor het eerst naar het Wooldseveen en roeide ik over de Boven-Slinge tot aan het Stemerdinkbos. Maar hij liet me ook dit terreintje zien, omdat er op het heiderestant nog zoveel bijzondere planten stonden, ondanks die kuilen. Staan ze er nog steeds, vroeg hij tientallen jaren later nog wel eens op een verjaardagsfeest. Helaas moest ik hem teleurstellen. Als je zo lang een illegale situatie gedoogd, kun je na meer dan 30 jaar niet meer optreden.

In het bosje naast het bankje ligt een ander WCL-project. Een van de eerste activiteiten was het herstel van natte landschapselementen, zoals het Heksenven dat hier lag. Dat is toen weer open gemaakt, zodat een zeldzame soort als moerashertshooi er weer kon groeien. Ik ben er door het struikgewas naar toe gelopen. Wat ik vermoedde werd bevestigd. Het ven is weer helemaal dicht gegroeid en staat droog, maar dat is niet verwonderlijk in dit warme jaar. Natuurwaarden in het ven kun je alleen in stand houden als het er altijd heel nat is. Anders moet je af en toe helpen om het ven open te houden. Dat kan opnieuw gebeuren, maar beter is om het water langer vast te houden op plekken die daar van oudsher geschikt voor zijn. De droge zomer van 2018 maakt duidelijk dat er op dat gebied nog steeds veel is te doen.

Het uitzicht vanaf het bankje. Foto: Bernhard Harfsterkamp
De persvoerkuilen dichtbij het bankje. Foto: Bernhard Harfsterkamp

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant