Vanaf een bankje | Aan de Haverkampstegge

Vanaf een bankje

Aan de Haverkampstegge

Door Bernhard Harfsterkamp

WINTERSWIJK – Zeven of acht jaar geleden heb ik alle bankjes in het buitengebied ingetekend op een kaart. Die kaart had ik daarom zeker af en toe willen raadplegen voor de bankjesverhalen. Helaas ben ik de kaart kwijt. Nee, dat is niet het goede woord. Ik kan die even niet terug vinden. Vaak ga ik daarom gewoon maar fietsen. Op een gegeven moment kom ik dan wel een bankje tegen.

Niet langs de Hijinkhoekweg, de Kuipersweg en de Veenweg. Pas langs de Haverkampstegge tref ik er een aan. Bijna fiets ik er nog voorbij, want het bankje was onopvallend. Het was van een onbekend type. Wat was er anders? De rugleuning ontbreekt. Voordeel daarvan is dat je zelf kunt bepalen hoe je gaat zitten en in welke richting je wilt kijken. Daarom keek ik eerst over weilanden en langs bosjes richting Kienveenweg. Later draaide ik me om en keek ik over andere weilanden en langs bos en houtwallen richting Kuipersweg.

De Haverkampstegge loopt min of meer parallel aan die genoemde andere wegen, want ik ben in het heide- en veenontginningslandschap van Kotten. Het kenmerk van dit jonge landschap is dat wegen recht en lang zijn en vaak parallel lopen. Haverkampstegge is een mooie naam. Bijna perfect. Daarvoor moet je de v vervangen door vier andere letters. Ook deze straatnaam is relatief nieuw. In de jaren 80 van de vorige eeuw toen ik de planten in alle wegbermen van Winterswijk heb geïnventariseerd heette deze weg nog Veenweg. Alleen het laatste deel ervan heeft die naam behouden. Door die inventarisatie kende ik alle namen van de wegen. Na de grote naamsveranderinggolf zijn al die oude namen in mijn hoofd blijven hangen.

Richting Kienveenweg (vroeger Grote Veldweg) zie ik in de verte het naaldbosje, waar we rond 1990 een bijzondere plant vonden. Het was de zevenster. De witte bloem ziet er uit als een ster met zeven punten. Het is een plant die alleen in Noord-Europa voorkomt. De groeiplaatsen in ons land zijn de zuidelijkste en die in Kotten is weer een van de allerzuidelijkste. Zevenster komt vooral veel voor in de bossen van de Veluwe en Drenthe. In Winterswijk hadden we de zevenster nooit verwacht. De eerste groeiplaats die we ontdekten was in een ander bosje in de buurt. Daar stond die te midden van Canadese kornoelje, die daar door een aanwonende is uitgezet. Wij vermoedden dat de zevenster mee was gekomen met dat plantmateriaal.

Toen we de zevenster in een ander bosje ontdekten werd het verhaal toch anders. In dezelfde tijd vond ik het ook nog in een bosje ten zuiden van Vreden. Dat was in de tijd dat ik nog vrijwel dagelijks planten inventariseerde. Een mooie tijd, maar beschouwingen vanaf een bankje passen nu beter bij me. Het lijkt me nog altijd onwaarschijnlijk dat de zevenster Kotten (en Vreden) spontaan heeft bereikt. Mijn theorie nu is dat het is meegekomen met plantgoed van naaldbomen, dat afkomstig is van de Veluwe of Drenthe. Zo is de zevenster namelijk ook op de Waddeneilanden terecht gekomen.

Als ik me omgedraaid heb en richting Kuipersweg kijk valt me op dat hier in de heideontginningen behoorlijk veel bos is aangeplant. Ze behoren nu tot het Veenhuis, dat grotendeels wordt beheerd door het Geldersch Landschap. Links staat niet ver weg van me een houtwal. Het wallichaam dat is ontstaan, omdat ernaast sloten werden gegraven is nog goed zichtbaar. Door de houtwal kun je heen kijken. Dat betekent dat de struiklaag niet meer goed is ontwikkeld. Tegenwoordig bestaat de neiging om alleen nog houtwallen van minstens tien meter breed aan te leggen. Misschien zijn het dan al meer bosstroken. De oude houtwallen van Winterswijk waren echter zelden zo breed. De natuurwaarde neemt wel toe als de houtwal breder is en ook een goed ontwikkelde struiklaag heeft. Toch geniet ik nog steeds van de wat onaanzienlijkere exemplaren zoals die bij de Haverkampstegge.