Afbeelding

Uut 't Wald | Vernemstig

Algemeen Columns

Vernemstig

Het is gelukkig veranderd, maar nog niet zo gek lang geleden werd er nogal op ons neergekeken. Achterhoekers zijn een beetje dom, vond men met name aan de andere kant van de IJssel. Waar men waarschijnlijk niet wist dat er in vrijwel geen enkele taal voor het woord intelligent zoveel synoniemen zijn als in het Achterhoeks.
Eén van de oudste woorden, in vrijwel de hele Achterhoek bekend, is vernemstig. Dat werd bijvoorbeeld gebruikt voor kinderen die 'wies veur eur leaftied' waren. Maar ook wel voor jongelui die heel goed konden leren.
Intelligent, slim of snugger, ze vallen allemaal onder dat woordje vernemstig. Maar alleen als het positief is bedoeld. Want er zijn ook synoniemen die een beetje negatiever klinken. Voel bijvoorbeeld, of slauw. En ook slim, terwijl datzelfde woord in het Nederlands juist complimenteus klinkt. En voor intelligent/pienter/schrander kent het Achterhoeks nog een woord, dat in het Nederlands een heel andere betekenis heeft: kloek. Ook wel klook of kloeg, afhankelijk van waar in de streek je woont.
Iemand die klook of vernemstig is heeft in bijvoorbeeld Gorssel 'n good köpken, in Aalten en Winterswijk spreekt men van 'n good vermorrie. In de Liemers heeft een slim iemand een haevege kop met verstand.
Is er ooit enige Engelse invloed geweest in Eibergen en Ruurlo? Daar zeggen ze van een snugger iemand namelijk dat hij kleffer is.
Maar de mooiste synoniemen voor intelligent vind ik toch rezzenabel en duurgenaejd. Alleen hoor je die nooit meer, ze staan nog slechts in woordenboeken.

Advertenties doorgeplaatst vanuit de krant