Beleving van erfgoed vergroten

Gemeenten komen met gezamenlijke erfgoednota

Door Bernhard Harfsterkamp

LICHTENVOORDE – De gemeenten Aalten, Oost Gelre en Winterswijk hebben gezamenlijk nieuw erfgoedbeleid geformuleerd. In de erfgoednota worden zestien doelstellingen geformuleerd, die in de komende jaren moeten worden gerealiseerd. De gemeenten willen zich meer profileren met hun monumenten en andere gebouwen met cultuurhistorische waarde en met het waardevolle landschap. "Investeren in erfgoed loont", zegt Rik Gommers, wethouder in Winterswijk. "De toeristische sector profiteert ervan." "Cultuurhistorie stopt niet op de gemeentegrens", zegt wethouder Ted Kok van Aalten. "Er zijn ook kansen over die grenzen heen."

Samen meer daadkracht
De drie gemeenten werken al vaker samen, ook op het gebied van cultuurhistorie. De activiteiten rondom de grens met Duitsland, die dit jaar 250 jaar bestaat, zijn daar een voorbeeld van. Toevallig moesten alle drie bezig met het opstellen van nieuw erfgoedbeleid. Waarom dan niet de handen ineen slaan? "Samen hebben we nog meer daadkracht", zegt Kok. Dat is ook van belang richting mogelijke financiers, zoals de provincie Gelderland. "De provincie kijkt liever naar samenwerkende gemeenten." Het opstellen van het beleid is gestart met een erfgoedbeurs in Bredevoort. "Iedereen heeft daar ideeën kunnen aandragen", zegt Kok. Met de 'partijen uit het veld', zoals de oudheidkundige verenigingen en musea, het onderwijs, eigenaren van erfgoed en de toeristische sector, zijn daarna gesprekken gevoerd.

Gezamenlijke identiteit
Een van de ambities is om de identiteit van de Oost-Achterhoek in te zetten voor de beleving van erfgoed 'voor en door bewoners en bezoekers'. Daarvoor is de identiteit in vijftien thema's geformuleerd, zoals water- en windmolens, landadel, herenboeren en buitenlui, geloven, veldtochten en vestingwerken en de Tweede Wereldoorlog. "Er zijn wel verschillen vanuit de historie", zegt Gommers, "maar allemaal hebben we min of meer historische kernen." Voor Winterswijk noemt hij de textielindustrie, de scholtengoederen en het coulisselandschap als eigen identiteit. Hij wijst daarnaast op het immateriële erfgoed. "We hebben allemaal de bloemencorso's en de volksfeesten." Belangrijk vindt Gommers het om de kennis te vergroten. "Als je niets weet over het erfgoed, dan denk je ook niet na over het behoud ervan."

Er kan meer met monumenten
De erfgoednota is niet alleen op behoud gericht. De drie gemeenten willen meer de nadruk leggen op ontwikkeling en benutten van het erfgoed. "We willen meer dan subsidies geven voor restauratie", zegt wethouder Vincent van Uem van Oost Gelre. "Het beeld dat er niks mag als een gebouw monument wordt, is passé. Er kan veel meer mee gedaan worden." Van Uem denkt aan meer dubbelfuncties voor gebouwen. Hij noemt de Koppelkerk in Bredevoort en de Calixtuskerk in Groenlo, waar tentoonstellingen en bijeenkomsten worden gehouden, als goede voorbeelden. Ook kan gedacht worden aan toekennen van woningcontingenten om een markant gebouw in stand te houden. De uitvoering van de erfgoednota is niet alleen een gemeentelijke zaak. "Wij willen ook initiatieven van onderop ondersteunen." De zestien doelstellingen met in totaal 54 mogelijke activiteiten kunnen daarbij als inspiratie dienen. Genoemd worden bijvoorbeeld een project De laatste eer rondom de begraafplaatsen of een project rond het verzet, omdat dit in 2017 een landelijk thema is.