Windenergie in Winterswijk blijft voorlopig mogelijk

Motie VVD om windmolens te verbieden krijgt geen meerderheid

Door Bernhard Harfsterkamp

WINTERSWIJK – In Winterswijk wordt al jaren over windenergie gesproken zonder dat de plaatsing van een windmolen een stap dichterbij is gekomen. In het concept van de Energievisie, waarin wordt aangegeven hoe in de gemeente Winterswijk genoeg energie opgewekt kan worden om aan de energiebehoefte van de bewoners in 2030 te voldoen hebben windmolens een belangrijke rol. Of de molens er daadwerkelijk zullen komen zal aan de gemeenteraad liggen, wanneer die later dit jaar besluit over de Energievisie. Daarop vooruitlopend wilde de VVD de plaatsing van windmolens in Winterswijk al verbieden. De daartoe ingediende motie kreeg in de gemeenteraadsvergadering van 23 februari echter geen meerderheid van stemmen.

Geen draagvlak in Miste en Corle
Tegen de mogelijke plaatsing van windmolens, die de afgelopen jaren steeds hoger zijn geworden en daardoor van verre in het landschap opvallen, was al verzet ontstaan onder de bewoners van het buitengebied. In Corle en Miste zijn protestborden tegen windmolens langs de weg te zien. De verontruste bewoners hebben zich verenigd in het Comité voor behoud van het Nationaal Landschap Winterswijk. Chris van den Bos, zelf woonachtig in Corle, is hun woordvoerder. Deze buurtschapbewoners hadden zich in 2012 al verzet tegen plannen van enkele landbouwers om in Miste en Corle windmolens op te richten. Hun protesten leidden er toe dat de 'windboeren' wegens gebrek aan draagvlak stopten met hun plannen.

Profijt
Van den Bos vertelt dat er daarna contact is blijven bestaan tussen de protesterende bewoners. De mogelijke plaatsing van grote windmolens, zoals aangegeven in de Energievisie, hebben weer voor activiteit gezorgd. Van den Bos heeft jarenlang voor de VVD in de gemeenteraad gezeten. Een tijdlang was hij fractievoorzitter. Van 2011 tot 2015 was hij voor de VVD lid van de Provinciale Staten. Omdat windenergie in zijn portefeuille zat heeft hij zich in die periode verdiept in dit onderwerp. Daarbij kwam hij tot de conclusie dat grote windmolens geen enkel nut hebben. Volgens Van den Bos hebben ze te weinig rendement, maken veel lawaai, zijn schadelijk voor het landschap en kosten te veel geld. "De enigen die hiervan profiteren zijn projectontwikkelaars en grondeigenaren." Het zelfde geld kan veel beter ingezet worden voor andere vormen van duurzame energieopwekking of voor het isoleren van woningen.

Kleine windmolens wel mogelijk
Van den Bos wil zijn opgebouwde kennis graag delen. Hij verbaast zich erover dat niet alle politieke partijen daar gebruik van hebben gemaakt. Hij heeft met drie partijen gesproken. Hij wil niet zeggen welke, maar ontkent niet dat hij niet met de PvdA en Winterswijks Belang (WB) heeft gesproken. Met de motie die de VVD tegen de windmolens heeft ingediend heeft hij niets te maken gehad, zegt hij. Van den Bos is geen actief VVD-er meer. Hij is teleurgesteld geraakt in die partij en is tegenwoordig vrijwilliger van Voor Nederland, de partij van Jan Roos. Bovendien is hij niet tegen alle vormen van windenergie. Kleine windmolens zou hij graag toepassen in wijken en buurten, die een gemeenschap vormen die in de eigen energiebehoefte willen voorzien met allerlei soorten duurzame energie. Windenergie past daar op bescheiden schaal in. Voordeel van de kleine windmolens van twaalf meter hoog is dat ze minder lawaai veroorzaken en niet opvallen in het landschap. Van den Bos had graag zo'n energienetwerk in Corle willen oprichten. Met andere aantastingen van het Nationaal Landschap is het comité nog niet bezig. Van de Bos vindt weliswaar dat je beter kunt zeggen wat je wilt en niet wat je niet wilt, maar: "We moeten nu eerst aan de rem trekken."

'Niemand wil windmolens'
De VVD heeft in commissies en gemeenteraad de laatste jaren vaker laten weten niets in windmolens in Winterswijk te zien. Nu de gemeente met de energievisie concreet maakt wat er moet gebeuren om in 2030 energieneutraal te zijn is de discussie over de windmolens weer opgelaaid. Energieneutraliteit betekent dat de energie die Winterswijk nodig heeft in de gemeente zelf wordt opgewekt. In die visie krijgt windenergie een groot aandeel. De VVD wil dat aandeel tot nul terugbrengen. Gosse Visser zegt dat er te weinig draagvlak voor is. Tijdens de inspraakavonden voor de nieuwe omgevingsvisie voor het buitengebied en tijdens de gesprekken met bewoners bleek dat er veel weerstand tegen is. Visser beweert dat hierbij geen sprake is van NIMBY-gedrag (NIMBY = Not In MY BackYard, niet in mijn achtertuin; red.) "Niemand wil windmolens, want er is overlast." De norm is dat de afstand van windmolens tot bewoning 400 meter moet zijn. Visser vindt 900 tot 1100 meter beter. "Dat betekent dat er geen enkele plek voor windmolens in Winterswijk te vinden is." Daarnaast vindt hij het rendement te gering. "Het waait hier te weinig."

Voldoende alternatieven
De aantasting van het landschap is eveneens een argument tegen. "Schoonheid is een subjectief begrip", zegt Visser. "Feit is wel dat we een Nationaal Landschap zijn. De provincie heeft daar een apart beschermingsregime voor. Winterswijk gaat daar tegenin." Gevolg daarvan zal zijn dat er minder toeristen komen, volgens Visser. "Het landschap vol zetten met windmolens is niet ambitieus. Windmolens zijn voor luie bestuurders." Visser vindt dat er binnen en buiten 'onze gemeente' voldoende alternatieven zijn. Hij wil vooral inzetten op zonne-energie. Bovenal wil hij een 'visie met draagvlak'. Hij wil niet 'tegen beter weten in windmolens door de strot duwen'. "De politiek moet luisteren naar zijn inwoners." Daarom is voor Visser het verbieden van windmolens de enige juiste keuze. Zijn betoog krijgt alleen steun van D66 en de SP. Jeroen Rensen (SP) voegt toe dat als de gemeente geen duidelijke uitspraak tegen windenergie doet, plannen voor windmolens niet tegen gehouden kunnen worden. Hij wijst op de elektriciteitswet die aangeeft dat de provincie een inpassingsplan voor een windmolen moet maken, als er een aanvraag is. Alleen als de gemeente nee heeft gezegd, werkt de provincie niet mee.

Alle mogelijkheden open houden
Winterswijks Belang (WB), PvdA en CDA willen windmolens nog niet verbieden. Ook zij hebben twijfels of windenergie een rol zal moeten krijgen. "Wij willen alle mogelijkheden open houden", zei Ubel Zuiderveld (PvdA). Hij introduceert een drietrapsraket. "Laten we eerst maatregelen nemen die effectief zijn en veel draagvlak hebben en waarmee snel kan worden begonnen." Hij wijst ook op energiebesparing door het verduurzamen van woningen, waar meteen mee aan de slag kan worden gegaan. Windenergie hoort bij de derde trap met minder effectiviteit en minder draagvlak. Wim Elferdink (CDA) is verbaasd over de VVD-motie. Hij heeft geen behoefte aan deelbesluiten en wil eerst de discussie over de energievisie afmaken. Er komen nog inspraakbijeenkomsten en pas daarna zal de gemeenteraad een besluit nemen. "We zijn niet per se voorstander." Hij wil echter alle mogelijkheden serieus nemen. Zonnepanelen zijn voor hem niet het tovermiddel. Voor André van Nijkerken (WB) is het bij voorbaat uitsluiten van windenergie hetzelfde als het niet serieus nemen van de problematiek. Verbaasd is hij dat de VVD het Nationaal Landschap als argument gebruikt. In het verleden mocht van de VVD het predicaat Nationaal Landschap immers niet gebruikt worden om ontwikkelingen in het buitengebied tegen te gaan.

Juiste feiten presenteren
Het laatste woord over windmolens in Winterswijk is nog niet gezegd. In de discussies over de energievisie zal windenergie een rol blijven spelen. Misschien kan dan ook duidelijk worden hoe groot de weerstand werkelijk is. De VVD verwijst naar de bijeenkomsten voor de omgevingsvisie, maar daar verscheen slechts een klein deel van de bewoners in het buitengebied. Bovendien waren de bewoners van het dorp niet uitgenodigd, alsof deze geen mening mogen hebben over de toekomst van het buitengebied. Daarnaast is het belangrijk dat bij een discussie over windenergie de juiste feiten worden gebruikt. De bronnen die Van den Bos en de VVD gebruiken voor hun argumenten tegen zijn omstreden. Tegelijkertijd beweren zij dat de feiten die deskundigen over windenergie geven gekleurd en onjuist zijn. Er ligt dan ook een grote uitdaging voor wethouder Gommers en zijn medewerkers om in de komende tijd voor een verhaal over windenergie te zorgen dat door een zeer grote meerderheid als waarheid kan worden geaccepteerd. Gemakkelijk zal dat niet zijn in een tijd, waarin elk feit wel door iemand een nepfeit of een alternatieve waarheid wordt genoemd. Het belangrijkste is echter dat er serieus werk gemaakt wordt van duurzame energie. In gemeentekringen wordt er al meer dan vijftien jaar over gesproken. Al dit gepraat heeft er niet toe geleid dat het gebruik van duurzame energie en de opwekking ervan in Winterswijk substantieel is toegenomen.