Waterrad bij de Berenschot Watermolen draait weer

Stuw wordt voortaan door Waterschap bediend

Door Bernhard Harfsterkamp

WINTERSWIJK – In 2007 had de familie Buunk, eigenaar van de Berenschot Watermolen, al het Waterschap Rijn en IJssel opgezocht, om te praten over het nodige onderhoud van watermolen en stuw. "We doen het niet langer zelf", zei Tineke Buunk, "Er moet wat gebeuren." Het duurde daarna nog tot september 2015 voordat de renovatie kon starten. Onderdeel van het project was de aanleg van een vispassage. Op maandag 23 mei werd alles officieel afgerond. Wethouder Gert-Jan te Gronde bracht het nieuwe waterrad in beweging en een fuik bij de vispassage werd leeg gemaakt door heemraad Antoinet van Helvoirt. Ze bevrijdde riviergrondels en een paling van 80 centimeter.

Niet rustig slapen bij hoog water
De watermolen in 't Woold bestaat sinds 1652. Sinds 1911 is die in bezit van de familie Berenschot, van wie Willem Buunk een nakomeling is. Hij was de vierde en laatste molenaar. Tot 1986 is het een maalderij voor veevoer geweest, waarna in 1991 een restaurant in de molen werd geopend. Het maalgedeelte bleef bestaan. Belangrijk was de 'bediening' van de stuw. Dat gebeurde tot in 2015 handmatig. Daardoor was er van rustig slapen regelmatig geen sprake, vertelde Wim Buunk. "Als er hoog water werd verwacht, was het altijd uitkijken." Hij moest dan 's nachts opstaan om de stuw omlaag te brengen, zodat er meer water doorheen kon. Soms trok hij de stuw echter al bij voorbaat omlaag.

Waterbeheer en nachtrust
De stuw werkt nu automatisch en kan ook van afstand door het Waterschap worden bediend. Het stuwrecht is overgenomen door het Waterschap. "Daardoor is het waterbeheer en de nachtrust van de familie Buunk geoptimaliseerd", zei Antoinet van Helvoirt. Buunk wees er nog fijntjes op dat de stroom uit kan vallen, maar hij gaf aan dat hij ook dan zal blijven slapen. Het is op de een na laatste stuw, waarvan het Waterschap nog niet het stuwrecht had verworven. Van de laatste, die bij de Gulle Waard, wordt dat recht na de renovatie daar binnenkort overgenomen. Van Helvoirt: "We zijn heel blij, dat het jaren door de familie Buunk op kundige wijze is gedaan. Maar als het gemakkelijker gemaakt kan worden, dan is dat helemaal mooi."

 Bron: Regio8

Zeldzame paling
Naast de aanpak van molen, waterrad en stuw werd er een vispassage aangelegd, zodat vissen bij stroomopwaarts en –afwaarts zwemmen het hoogteverschil ter plekke gemakkelijk kunnen overbruggen. Via 36 kamertjes met telkens een verschil van zes centimeter hoogte kunnen vissen de stuw passeren. Daarvan wordt al goed gebruik gemaakt. Bij een bemonstering begin mei gedurende twee dagen werden in een fuik, die aan de uitgang van de bovenstroomse in- en uitgang was vastgemaakt, 250 exemplaren van baars, serpeling, blankvoorn en riviergrondel gevangen. Afgelopen zaterdag was er voor de landelijke dag van de vispassages, die goed werd bezocht, opnieuw een fuik opgehangen. Dit keer werd er minder gevangen: enkele riviergrondels en een snoekje. Daarna was de fuik blijven hangen, zodat die maandagmiddag nog een keer leeg gemaakt kon worden. Dit keer werden de riviergrondels vergezeld door een dikke paling van zo'n tien jaar oud. Dat was opmerkelijk, want de paling is zeldzaam geworden in de Nederlandse beken.

Tevredenheid
Bij de officiële afronding van het project heerste er grote tevredenheid. Waardevol cultuurhistorisch erfgoed is gerestaureerd, en met de aanleg van de vispassage heeft de natuur van de Boven-Slinge een impuls gekregen. De samenwerking tussen familie Buunk, Waterschap, gemeente, provincie en Regio Achterhoek was goed verlopen. Maar volgens Willem Buunk was de klus nog niet helemaal geklaard. Hij wees op de open vispassage, die een eind verderop stroomafwaarts bij de plek waar vroeger de Broekmolen heeft gelegen, in de jaren 90 van de vorige eeuw is gerealiseerd. "Die heeft voor verzanding van de beek in Bekendelle gezorgd. Het is verstandig dat daar ook wat aan gedaan wordt." Buunk is anders bang dat dit problemen in de toekomst bij hoog water zal veroorzaken. Het merendeel van de aanwezigen had daar echter even geen aandacht voor, want de blijdschap over de afronding van een mooi project stond centraal.