Oplossing voor arbeidsmarktproblemen

Met Sectorplan Achterhoek 'Nieuw werk'

Door Joost van de Nadort

ACHTERHOEK - Het Kabinet heeft als uitvloeisel van het in 2013 met de sociale partners gesloten sociaal akkoord 600 miljoen euro beschikbaar gesteld om problemen op de arbeidsmarkt op te lossen. In het sociaal akkoord is afgesproken dat werkgevers een zelfde bedrag vrij maken.

Met dat geld worden sectorplannen gefaciliteerd. Het gaat dan vooral om bepaalde branches, zoals het primair onderwijs of de transportsector. Gebleken is dat heel veel van deze brancheplannen niet toepasbaar zijn op de situatie in de Achterhoek. De Achterhoek krijgt daardoor maar een klein deel van de te verdelen pot. Het overgrote deel van het beschikbare geld blijft in de Randstad. Reden genoeg om bij minister Asscher een regionaal sectorplan in te dienen dat een oplossing biedt voor de specifieke arbeidsmarktproblemen in de Achterhoek. Liesbeth Laman Trip, secretaris van het Platform Onderwijs Arbeidsmarkt Achterhoek, legt uit hoe het sectorplan in de Achterhoek vorm moet krijgen.

Kansrijk
De maatregelen in dit sectorplan zijn er op gericht om moeilijk vervulbare vacatures in te vullen. Dat kan gebeuren door het bemiddelen van mensen die hun baan al hebben verloren, maar ook mensen die hun baan dreigen te verliezen. Laman Trip: "Het probleem in de Achterhoek is dat we in bepaalde branches een overschot aan mensen hebben en in andere branches een tekort. Een goed voorbeeld hiervan is het primair onderwijs. Door de krimp van de bevolking in de Achterhoek volgen steeds minder kinderen onderwijs waardoor banen in het onderwijs verloren gaan en leraren hun baan (dreigen te) verliezen. De landelijke brancheplannen gaan uit van een tekort aan leraren in 2016 terwijl hier in de Achterhoek een overschot is. In andere sectoren komen we juist mensen te kort. In totaal kunnen we met de beschikbare financiële middelen 1000 mensen begeleiden en om- en bijscholen naar kansrijke beroepen." Kansrijke beroepen in de Achterhoek zijn bijvoorbeeld technische beroepen, wijkverpleegkundigen of ICT'ers. Er zal dus vooral ingezet moeten worden op mobiliteit tussen de verschillende sectoren.

Acceptatie
Werkgevers in de Achterhoek zullen moeten accepteren dat een vacature van bijvoorbeeld een CNC-operator steeds moeilijker op te vullen zal zijn. Werkgevers zoeken in de bestanden van intermediairs zoals het UWV en het uitzendbureau vooral naar iemand met een voltooide opleiding in hun vakgebied. De kans dat ze die persoon vinden wordt steeds kleiner. Laman Trip: "Zij moeten anders gaan kijken naar de functiebeschrijving en tevreden zijn wanneer ze een kandidaat vinden die kan worden omgeschoold." Wanneer een geschikte kandidaat is gevonden, zal de intermediair met een opleidingsinstelling zoals bijvoorbeeld het Graafschap College in overleg gaan om deze in een korte periode, denk aan 8 weken, de vereiste basisvaardigheden te leren. Het vervolg van de opleiding zal bij de werkgever op de werkvloer moeten plaatsvinden met begeleiding van de docent.

Duizend banen voor Achterhoekers

De werknemer in de Achterhoek zal moeten accepteren dat hij niet zijn hele leven bijvoorbeeld in het onderwijs actief kan zijn, maar halverwege zijn carrière zal moeten veranderen van beroep. De opleidingsinstituten zullen moeten accepteren dat het niet altijd vanzelfsprekend is dat leerlingen deelnemen aan bijvoorbeeld een drie jaar durende opleiding, maar dat er ruimte moet zijn voor kortdurende trajecten om leerlingen vanuit hele verschillende achtergronden basisvaardigheden bij te brengen.

Het is dus ook voor opleidingsinstituten een forse nieuwe uitdaging. Laman Trip: "Opleidingsinstituten willen kwaliteit leveren en studenten afleveren met erkende opleidingen. Zij willen in elk geval voorkomen dat zij meewerken aan 'apen kunstjes leren'. Maar de realiteit van vandaag is dat ook zij op dit terrein zullen moeten meedenken. Immers de werkloze kandidaat kan het zich financieel niet veroorloven een langdurige opleiding te volgen en een werkgever kan het zich niet veroorloven een vacature langdurig open te laten staan." Je ziet inmiddels dat de reguliere opleidingsinstellingen zoals het Graafschap College de noodzaak inzien van dit soort kortlopende trajecten. Er zijn inmiddels docenten die deze trajecten verzorgen en begeleiden. Om het nadeel op te vangen dat de kandidaten die een dergelijk traject volgen geen erkend certificaat krijgen, wordt nagedacht over mogelijkheden om kandidaten in de avonduren een vervolgopleiding aan te bieden zodat de kandidaat op een later tijdstip alsnog een volledig erkend certificaat kan behalen.

Over de grens
Het sectorplan voorziet ook in de mogelijkheid om over de grens aan de slag te gaan. In eerste instantie kunnen 200 kandidaten begeleid en omgeschoold worden voor een baan in Duitsland. Laman Trip: "In Duitsland is een groot tekort aan verzorgers voor ouderen, terwijl in Nederland verpleeg- en verzorgingshuizen sluiten en mensen in deze sector hun baan verliezen." Deze werkzoekenden zouden prima aan een baan in Duitsland kunnen worden geholpen. Het voordeel hiervan is dat deze mensen in de Achterhoek kunnen blijven wonen en zo helpen de Achterhoek vitaal te houden.

Succes
Laman Trip heeft geen enkele twijfel over de kans van slagen van dit plan. "Dit gaat lukken." Voor werkgevers is het aantrekkelijk omdat zij tot eind 2017 de helft van de kosten van begeleiding en om- en bijscholing vergoed krijgen. Zij hoopt, en gaat er ook een beetje vanuit, dat de 1000 trajecten snel gerealiseerd kunnen worden en dat zij wellicht nog een keer een beroep zullen doen op minister Asscher om extra financiële middelen te verkrijgen.